| Künyesi : | Lakabı : |
| Tabakası : 20.Yüzyıl | E-Posta : |
| D.Yeri : İstanbul | D.Tarihi : 1931 |
| Görevi : Araştırmacı,Hukukçu,Yazar | Uzm.Alanı : Hukuk |
| Görev Aldığı Kurumlar : | Mezuniyet : |
| Bildiği Diller : Fransızca | Mezhebi : İtikad : , Amel : , Ahlak : |
| Ekleyen : Serkan Boztilki/2008-02-09 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Server Tanilli
Van Ortaokulu, Haydarpaşa Lisesi (1949), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1953) mezunu.
Bitirdiği fakülteye asistan oldu. Aynı yerde doktorasını verdikten sonra Paris'e gitti (1962), dönüşünde doçentliğe yükseldi (1963). Fakültesi dışında Şişli Siyasal Bilimler Yüksek Okulu ve İstanbul Tatbiki Güzel Sanatlar Akademisinde uygarlık tarihi dersleri okuttu.
Çıkardığı ders notlarında "komünizm propagandası yaptığı" gerekçesiyle 1975 yılında Devlet Güvenlik Mahkemesinde yargılandı. Aklama kararının üzerinden çok geçmeden, 7 Nisan 1978 günü akşamı evine girerken, kendisine düzenlenen bir silahlı saldırıda vuruldu ve felç oldu. Uzun süre ülke dışında tedavi gördü. Yurtdışından 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında döndü.
1981'de Strasbourg İnsan Bilimleri Üniversitesinin çağrısıyla Fransa'ya giderek Strasbourg Üniversitesinde çağdaş Türkiye kültür tarihi dersleri verdi, 1996'da emekliye ayrıldı.
Yazı ve şiirleri Sanat Emeği, Milliyet Sanat vd. dergilerde yer aldı. Ayrıca uzun yıllar Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Uygarlık Tarihi kitabından dolayı TÜMÖD tarafından kendisine Cavit Orhan Tütengil Toplumsal Ödülü (1980) verildi.
1999'da TÜYAP 18. İstanbul Kitap Fuarının Onur Yazarı seçildi.
"Bir mutluluktur Server Tanilli'yi okumak, durgun bir deniz kıyısında oynaşan ince dalgalara bakarak, duygusallığın yumuşağında enginlere açılmaya benzer. Onun ele aldığı sorunlara bakışı bilimsel eleştirinin ilkelerine bağlı bir yöntemin aydınlığında yürümenin verimliliğini yansıtır, önce ölçer, düşünür, konunun içeriğini oluşturan, biçimlendiren düşünsel öğeler arasındaki kökensel bağlantıyı, uyumsal bütünlüğü bir ölçü diye sonra sergilemeye koyulur." (İsmet Zeki Eyüboğlu)
ESERLERİ:
SERVER TANİLLİ EĞİTİMİN BOYUTLARI
Daha başta, eğitimle ilgili keyfilikten oldukça uzak bir tanım ortaya koymalı.
Önce de, terimin etimolojisinden başlamalı. Eğitimin kimi Avrupa dillerindeki karşılığı olan örneğin Fransızcadaki- "education", Latinceden geliyor ve -kök diye-iki kelime üzerinde duruluyor: Educere, "çıkarmak", "dışarıya koymak" demek; ötekisi educare ise, hayvanları ya da bitkileri yetiştirme, giderek çocuklara özen gösterme anlamında. Etimoloji, çoğu kez ipucu verir, ama şu iki kökten ikincisi, ihtiyaçlara uygun olmalı ve sonunda terim olup çıkmış.
Terimlerin tarihsel yolculuğu serüvenlidir ve sınıflı toplumlardan dayatmaları da yaşarlar. XIX. yüzyıl Fransızcasında, "education", özellikle muaşeret anlayışındaki değişikliklerin etkisine uğramıştır; DİL "yüksek" sınırın davranış kurallarına uyarlanma zorunda katır, onun simgelerini, değerlerini başa geçirir, parolalara kadar alır kullanır. Ne anlama gelir "eğitimli insan"? Kendine hâkim, toplumda sırasının ve yerinin bilincinde ve soğukkanlılığını da korumayı bilen bir kişi! Günümüzdeki eğitime eğildiğimizde, sorunları, bilimleri ve milli eğitim bakanı ile dikkatlerimizi çeken, özellikle uygulamadaki" öğretim" dir, yani eğitimin bir yanı sadece. Bu arada, sosyete âlemine katılmanın kuralları göz ardı edilemez ve diplomalıların üretilmesi de gündemde hep yerini korur.
Ne var ki, asıl anlamıyla eğitim üstüne düşünenler, azınlıkta da olsa, görülüyor.
Peki nasıl varmalı böyle bir eğitime?
Felsefe ile eğitimin, iç içe iki gerçek oluşundan yola çıkarak, Eğitim Felsefesi adlı özgün bir eser yazan Olivier Reboul, eğitim konusuna aydınlık getirmede, eğitimin eşanlamı olan kelimelere başvurmayı en iyi bir yol diye önerir. Bu bakımdan da elimizde şu üç kelime var ona göre: Yetiştirmek, öğretmek ve yetkinleştirip olgunlaştırmak.
Gerçekten, "yetiştirmek" (elever), temeli ailede olan dar anlamında eğitimdir. Bir kendiliğinden eğitimdir bu: Bebeğini kundaklayan bir anne onu eğitir, çünkü bir başkasının bilincini, her şeyden önce dilini, ilişki yeteneğini uyandırın ne var ki anne, bunu programlamaz, dahası bilmez de bu programlamayı; şefkati eğiticidir, bilmeden sürdürür.
"öğretmek" (enseigner), tersine, bilerek eğitmek: Bir nurumda gerçekleştirilir; amaçlan açık seçik, yöntemleri az çok kurallara bağlanmıştır ve bu işte uzman kişilerce uygulanır.
Böylece, yetiştirme ile öğretme, birbirinden farklı ve kimi zaman bağımsız etkinliklerdir; gerekli de olsalar, her ikisini aynı zamanda yapmak ve tek bir kişiye bırakmak güçtür. Ana baba, bilgili de olsalar, çocuklarını okutup öğretmekte, onları yetiştirmekte yeterli değildirler: çünkü, fazla sabırsız, sinirli ve tutkuludurlar. Buna karşılık, bir öğretmen ne bir baba, ne de bir İkinci annedir; rolleri ne sevmek ne de kendilerini sevdirmek değil, bir şeyleri öğretmektir.
"Yetkinleştirip olgunlaştırmak" (former), pek gözde bir terim olup çıkmıştır ve çoğu kez bir polemik aracıdır; "kuruyup kemikleşmiş, kitabileşmiş bir eğitim"in karşısına, insansallaştırma, "kendi olmayı öğretme", yüceltip olgunlaştırma çıkarılır. İster teknik, mesleksel, askeri, ya da sportif olsun, yetkinleştirip olgunlaştırma, bireyi, şu ya da bu sosyal göreve hazırlamadır, öğretimin amacı, ya da en azından konusu, öğrencidir; yetkinleştirip olgunlaştırmanın konusu ise, bir sosyal görevdir, örneğin, daktilo kullanmakta ustalaşma istenmektedir.
Ne var ki, ne olursa olsun, yetiştirme, öğretme, yetkinleştirip olgunlaştırma, dışardan bakıldığında eşanlamlı da olsalar, bir yerde bağımsız kavramlardır. Onların somut olarak birleştirildiği de olur. Ancak, bir uzlaşmaya gidilse de, birbirine zıt gerçeklikler arasındadır bu. Zamanımızın aşın uzmanlaşma eğilimi karşısında, eğitim, ister istemez "patlayıp parçalanmış" bir eğitimdir; ya da böyle bir tehlike
ile yüz yüzedir. Peki, eğitimde bir birlikten hiç bahsedemeye-cek miyiz?
Şöyle söylemeli: Eğitim, ister ailede yetişme, ister okulda öğretim ya da bir konuda yetkinleşme olarak görünsün, bütün bu hallerde "öğrenilir". Böylece "öğrenme", eğitimin özüdür: Her üç terimi de birleştirmekle kalmıyor. onlara "fazladan bir şey" ekliyor. Gerçekten, yüzmeden cebire kadar herhangi bir şey öğrenen kimse, her zaman ve en azından yurdunda "en iyi" olmayı da öğreniyor. Ne bu "en iyi" olmak? Şu: Herkesin kendisinde taşıdığı insan olma yeteneklerini geliştirmek! Eğitim, Olivier Reboul'un açıkça belirttiği gibi, doğuştan son güne değin, her alanda "insan olmayı öğrenmek "tir.
"İnsan olmayı öğrenmek": Budur eğitim! (...)
(Nasıl Bir Eğitim isliyoruz, 2004)
