Mehmet Rüştü Efendi

(Daday Müftüsü Rüştü)

1862 (1278)'de Daday'ın Kalem Mahallesi'nde doğdu.

Daday Avniye Medresesi Müderrisi Hüseyin Vehbi Efendi'nin oğludur.

İlk ve orta öğrenimini Sıbyan Mektebi ve Rüştiye'de tamamladı.

Sonra babasının müderrisi bulunduğu Avniye Medresesi'ne bir süre devam etti.

Daha sonra öğrenimi için İstanbul'a giderek Çorlulu Ali Paşa Medresesi'ne kaydoldu.

Bayezid Dersiâmlarından Kastamonu Eflani'den Osman Feyzi Efendi'nin derslerine katıldı.

Ondan Müderrislik icazeti aldı.

Bu arada Arapça ve Farsça Lisanlarından başka ileri derece Fransızca öğrendi.

Girdiği imtihanlarda başarı göstererek, "İbtidây-i Hariç Ruusunâme-i Hümayûn" ve "İbtidây-i Dahil Ruusunâme-i Hümayûn" ünvanlarını aldı (1).

Daday Avniye Medresesi'nde hocalıkla memuriyet hayatına başladı.

Bu medresede on yıl kadar müderrislik yaptıktan sonra 29 Ocak 1909'da 400 kuruş maaşla Bayezid Cami-i Şerifi müderrisliğine naklen atandı.

Bu görevde iken, 10 Kasım 1910'da Daday Müftülüğü'ne atandı (2).

Ankara Fetvası'nı onaylayarak ulusal direnişe katıldı (3).

Milli Mücadele'de Zonguldak Cephesinde "Bartın ve Havalisi Komutanı" olarak görev yapan Cevat Rıfat Atilhan (4), hatıratında Müftü Mehmet Rüştü Efendi'den şöyle söz eder:

"... (Kastamonu'dan) üçyüz kişilik bir müfreze ile yola çıktık.

İlk konak Daday, küçük ve yeni bir kaza merkezi...Müftü Rüştü Efendi'ye misafir olduk.

Bu mübarek zât, cihâd fetvasına imza koyanlardandır.

Gece, evinde bir sohbet toplantısı yapıldı.

Eşraf, imamlar ve din adamları hepsi gelmişlerdi.

Vatanın tehlikede ve düşman işgali altında bulunduğunu söyledik.

Asrî haçlıların ellerinden gelirse ve biz mukavemet etmezsek bütün vatanı istila etmekten çekinmeyeceklerini söyledik...

Müftü Efendi yatsı namazına cemaati davet etti ve hep birlikte namaz kıldık...

Benimle gelen askerlerimi evlere yerleştirdiler, bize de gayet temiz yataklar ikram ettiler ve geceyi yarı uyku, yarı rüya geçirdik.

Ertesi günü bu küçük kasabadan yirmi beş binek atı ve on beş gönüllü kuvvetimize eklenmiş oldu.

Bu kolay iltihak, bu fedakârlık, bütün bunları Türk'ün mukaddes hislerine başvurarak temin ettik..." (5).

Milli Mücadele'de önemli hizmetlerde bulunan Müftü Mehmet Rüştü Efendi,

8 Kasım 1924'te Daday Müftüsü iken vefat etti (6).