İsmail Hakkı Efendi (Müftüoğlu)
(Seydişehir Müftüsü)
1888 (1304)'de Konya-Seydişehir Kazası'nın Ada Köyü'nde doğdu.
Ahmet Ağa'nın oğludur.
İlköğrenimini köyünde yaptıktan sonra, Konya'ya giderek Karahafızzâde Medresesi'ne kaydoldu.
Konya Müftüsü Yalvaçlı Ömer Efendi'nin derslerine devam ederek ondan icazet aldı.
Daha sonra bilgisini genişletmek üzere İstanbul'a gitti.
Fatih Dersiamlarından Muğlalı Ali Rıza Efendi'nin derslerine katıldı (1).
Ayrıca Ali Rıza Efendi'den de icazetname aldı (2).
Ocak 1915'te Ceyhan Müftüsü olarak tayin edildi.
10 Kasım 1917'de de Seydişehir Müftülüğü'ne atandı.
Ancak İttihat ve Terakki Partisine mensup olması hasebiyle Konya Valisi Cemal Bey'in (3) teklifi üzerine, Meşihat Makamı'nca Eylül 1919'da azledildi (4).
Bir müddet sonra yeniden Seydişehir Müftülüğü'ne atandı (5).
Ankara Fetvası'nı bu esnada Seydişehir Müftüsü olarak tasdik ettiğini belirtmektedir (6).
22 Mart 1934'te Seydişehir Müftülüğü'nden Gülnar Müftülüğü'ne atandı.
Daha sonra önce 16 Mart 1945'te Seydişehir Vaizliği'ne,
5 Mayıs 1950'de de tekrar Seydişehir Müftülüğü'ne tayin edildi.
21 Eylül 1964'te ikinci kez Seydişehir Müftülüğü'nden alınarak Doğanhisar Müftülüğü'ne atandı. Doğanhisar Müftüsü iken, 5 Mart 1966 tarihinde emekli olmuştur.
Soyadı kanunuyla önce "KOLLUOĞLU" sonra da "MÜFTÜOĞLU" soyadını almıştır (7).
(1) İMMEŞ Arş., D: 1558; DİB Arş., D: 23-1445. (2) İsmail Hakkı Efendi'nin bu icazetnamesi, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 26.4.1950 tarih ve 2–561 sayılı kararı ile dört yıllık yüksek öğrenime eşdeğer sayılmıştır. (3) "Vali Cemal Bey, koyu bir Hürriyet ve İtilâf Partisi taraftarı, İngiliz Muhipleri Cemiyeti üyesi ve doğaldır ki sivri bir İttihatçı düşmanı idi. Bu İttihatçı düşmanlığı, onu Ermeni dostluğu yapmaya kadar itmiştir." (Kamil Erdeha, Milli Mücadele'de Vilayetler ve Valiler, İstanbul, 1975, s. 267) Merhum 3. Cumhurbaşkanımız Celal Bayar, Vali Cemal Bey hakkında hatıratında şunları söylemektedir: "... En mutaassıp Ermeni komitecileri savaş sırasında 300 bin Ermeninin öldürüldüğünü iddia ettikleri halde, bu ölü sayısını 800 bine çıkarmak suretiyle güya İttihatçılardan intikam almak istemişti ve bundan dolayı halk da kendisine "Artin Cemal" demeye başlamıştır (C. Bayar, Ben de Yazdım, C. 8, s. 2132). Ayrıca bkz., K. Erdeha, a.g.e., s. 267-277). (4) İMMEŞ Arş., D: 1558; DİB Arş., D: 23-1445. (5) Aynı Dosyalar. (6) Ankara Fetvası ve imzalar, zamanında, Hâkimiyet-i Milliye, 5 Mayıs 1336, No: 27'de yayınlanmıştı. Latin harfleriyle ilk defa, Sebilürreşad, C. I, Sayı: 3 (Haziran 1948)'de tekrarlandı. Bunun üzerine, İsmail Hakkı Efendi, bir mektup göndermiş ve mezkûr derginin 10 uncu sayısında yayınlanmıştır. Bu mektupta İsmail Hakkı Efendi şöyle demektedir: "Büyük Millet Meclisi Hükümetinin Temellerini Kuran Fetevayı Şerifede Benim De İmzam Var Sebilürreşad'ın üçüncü nüshasında, Anadolu istiklâl savaşında milli vahdeti temin ile yeni Türk devletinin temellerini atan ve istiklâle kavuşturan Fetevayı Şerifeyi imza ve tasdik edenler arasında ben de bulunmakla iftihar ederim. Matbu esami arasında iki İsmail Hakkı var ise de, biri "Medinei Ayancık Müftüsü", diğeri de Medinei Narman Müftüsü" denilmiş, "Seydişehir Müftüsü İsmail Hakkı" diye tasrih edilmemiş. Halbuki Ankara Müftüsü merhum Mehmet Rifat Efendi tarafından nakilsiz olarak verilmiş Fetevayı Şerife suretlerinin nakillerini yirmi dört saat içinde kütübü mutebere tetkik olunarak mehazlarını göstermek suretile yazdım, tasdik ederek gönderdim. Bu kıymetli vesikaları kemali itina ile büyük bir hâtıra olarak muhafaza etmekteyim. Tarih ve numaralarını bildiriyorum: Vali Suphi imzasile Seydişehir Kaymakamlığı'na gelen telgrafın tarihi 21 Nisan 1336, numarası 12922'dir. Kaymakam Ragıb imzasile bana havalesi 23 Nisan 1336, numarası 236'dır... Benim fetvaların asıllarını naklederek imza ve tasdikimin tarihi 23 Nisan 1336, numarası 17'dir. Bu milli harekete benim de iştirak etmiş olduğumu, bu suretle bu tarihî şereften hissemend bulunduğumu iftiharla arzederim. Sabık Seydişehir Müftüsü İsmail Hakkı", (Sebilürreşad, C. I, Sayı: 10 (Haziran 1948),s. 148). (7) DİB Arş. D: 23-1445.
