Kütüphane Türü : | Kurucusu : |
Kurum Tipi : | Kuruluş Tar : 1708 |
Ülke / Şehir : / | Uzm.Alanları : |
Kataloglama Türü : | Çalışma Saatleri : |
Ekleyen : /2018-09-22 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Hâdimî Kütüphanesi
Kütüphane, Kara Hacı Mustafa Efendi'nin 1708 yılında kurmuş olduğu medresenin içinde, medrese kütüphanesi olarak Osman Rüştü Efendi tarafından kurulmuştur.[1] Kütüphane kurulduğu zaman Ebû Saîd Muhammed Hâdimî daha yedi yaşındadır. Bu gün ayakta kalan ve hâlâ hizmet vermeye devam eden Kütüphane binasının Osman Rüştü Efendi’nin tastan imal ettirdiği bina olduğu sanılmaktadır. Kütüphane binası kare plan şemasına sahiptir. Dönemin özel tuğlaları, taşı ve Horasan harcı, kullanılarak yapılmıştır. Kübik Örme kemer ve kubbe çatı ile kütüphaneye genişlik kazandırılmaya çalışılmıştır. Kütüphane girişi binanın güney tarafındadır. Giriş kapısının karşısındaki duvara aydınlatma amaçlı pencereler açılmıştır. Açılan pencereler içten dışa doğru daralmaktadır. Pencereler dışarıdan demir parmaklıklar ile teçhiz edilmişlerdir. Kütüphane mekânının üzeri kubbeyle örtülü, geçiş elemanı olarak köşelerde pandantifler kullanılmıştır. İki adet ahşap gergiler bulunmaktadır. Kütüphanenin batı cephesine odunluk ve tuvalet olarak bir mekân ilave edilmiştir. Kütüphane taştan inşa edilmiş dıştan sıvanmıştır. Altına beton atılan çatının üstü çinko ile kaplanmıştır.[2]
Hâdimî'nin babası Kara Hacı Mustafa Efendinin ününün artması Hâdim medresesine gelen öğrenci sayısını artmıştır. Gereksinim duyulan kitaplarda hayırsever kişiler tarafından vakfedilerek kütüphane koleksiyonu zenginleşmiştir.[3] Mekke'de tanıştıkları ve bu vesile ile İstanbul’da ilerlettikleri dostluğa binaen birçok yere kütüphaneler kurup kitap vakfetmiş olan Beşir Ağa Hâdimî medresesine de bir kütüphane yaptırmıştır.[4]
Hâdimî ile dostluk kuran ve bu dostluğa binaen Hâdim Kütüphanesine kitap bağışlayan bir başka devlet adamı divân-ı humayun Hâceganından Şuhûdi Osman Efendi'dir. Osman Efendi, Hâdimî ile olan dostlukları sebebiyle 1 Kasım 1761 tarihinde, Hâdim Kütüphanesine 346 cilt kitap vakfetmiştir. Bu olaydan bir yil sonra 1762 tarihinde Hâdimî Hazretleri vefat etmiş. Fakat Suhudi Osman Efendi, Hâdimî Kütüphanesine olan desteğini sürdürmüştür. 1763–1764 ve 1769 tarihlerinde altı kitap daha vakfetmiştir. Osman Efendi vakfiyesinde bu kitapları Hâdim kütüphanesine ve Hâdimî Medresesinin öğrencilerine vakfettiğini vakfiyesinde belirtmiştir. Bu destekler sebebi ile Hâdim Kütüphanesine “Şuhudî Osman Efendi Kütüphanesi" denilmeye başlanmıştır.[5] Hâdim kütüphanesi, Hâdimî ailesine mensup kişiler tarafından yönetilmiştir. Görevli kütüphaneciler, Bu dönemde iki ile on beş akçe arasında ücret ödenmiştir. Fakat bu görevlilerin kayıp ettikleri kitapların ücretleri maaşlarından kesilmiştir.72
Hâdim kütüphanesin de 1843 tarihinde Hâfız-ı kütüb olarak es-Seyyid Mehmed atanmıştır. 1867 yılında senesinde Mehmet Efendi'nin vefat etmesi üzerine yerine oğulları 43 yaşındaki es-Seyyid Numan, 41 yaşındaki es-Seyyid
Abdullah, 31 yaşındaki es-Seyyid Abdurrahman ve 27 yaşındaki es-Seyyid Saîd Efendi adındaki çocukları tayin edilmişlerdir.73
Hâdim Kütüphanesi, Hâdimî medresesi öğrencileri için kurulan bir medrese kütüphanesi olup değişik zamanlarda birçok kişinin bağışladığı kitaplar ile zenginleşmiştir. Fakat Hâdimî'nin vefatından kısa bir süre sonra medrese gibi kütüphanede önemini yavaş yavaş kayıbetmeye başlamıştır.1873 yılına gelindiğinde Kütüphane koleksiyonundaki kitap sayısı 135 âdete düşmüştür.
1881 yılı salnamesine göre ise kütüphanedeki yazma ve basma eserlerin miktarı 544 adettir.[6] Bu koleksiyon, 28 Şubat 1928 yılında Konya Valisi Cemal Bardakçı' nın emri ile Konya Yusufağa kütüphanesine nakledilmiştir.[7]
Yılların yorgunluğuna dayanamayan kütüphane Cumhuriyet döneminde 1951 yılında onarım görmüştür.21. 08,1961 tarihinde Konya Valisi Kemal Hâdimli tarafından tamir ettirilmiştir. Bu tamire ait kitabe giriş kapısının üzerindedir. 1977 yılında kubbenin üzerine beton atılarak üzeri çinko kaplanmıştır. 1988 yılında Hazine avukatlarından Şükrü Çankaya tarafından duvarları sıvatılıp boya
yaptırılmıştır.[8]
[1] Hâdimoğlu, age, c. I, s. 11.
[2] Konya Şeciyye Sicili, 100/7 vd.
[3] Bahtiyar Eroğlu, “ Ebû Saîd Mehmet Hâdimî ve Kütüphanesi”, Yeni İpek Yolu Dergisi, sy.4, s.78
[4] Hâdimoğlu, age, I,108.
[5] İsmail Erünsal, Türk Kütüphaneleri Tarihi, Ankara, 1988, c. II, s. 69. 72 KŞS. No: 91/215–2.
[6] Erünsal, age, s. 174.
[7] Şak, age, s. 5.
[8] Eroğlu, age, s.78.
Kitap Adedi : 0 |
Yazma Adedi : 0 |
Matbu Adedi : 0 |
Harita Adedi : 0 |
CD Adedi : 0 |
Dergi Adedi : 0 |
Gazete Adedi : 0 |
Minyatür Adedi : 0 |
Resim Adedi : 0 |
Gravür Adedi : 0 |
Fotoğraf Adedi : 0 |
Ferman Adedi : 0 |
Tez Adedi : 0 |
Koleksiyon Adedi : |
Adres : |
Telefon : |
Faks : |
Web : |
E-Posta : |