Yazar Adı : Ebu Hanife , Numan b. Sabit el Kufi | İlim Dalı : Kelam |
Kitap Dili : Arabça | Kitap Tipi : |
Konusu : | Sitedeki Kayıt Türleri : |
Ekleyen : Fıkıh Dersleri/2008-01-11 | Güncelleyen : Fıkıh Dersleri/2014-01-12 |
Allah'ın varlığını ve Hz. Muhammed'in nübüvvetini dil ile ikrar etmek, kıbleye yönelmek, camiye gitmek ve İslâmî kı-yafet giymek de imanın alâmetleri arasında zikredilir.
Ayrıca bir mümine kâfir diyenin kâfir değil yalancı kabul edilmesinin gerektiğine işaret edilir.
Risalenin daha sonraki kısmında Hz. Peygamber'in cennetle müjdelediklerinin cennete gidecekleri, müşriklerin ise cehenneme girecekleri, bunların dışında kalan ehl-i tevhîdin doğrudan cennete girmesi konusunda kesin bir hüküm vermeksizin hem af ümidi hem de azap korkusunun bahis konusu olduğu belirtilir.
Havâric'in tekfir konusunda delil olarak öne sürdüğü bazı hadislerin sahih olamayacağı ifade edilir. Çünkü bu tür rivayetler, bir kebîre olan zina fiilini İşleyen müminlerden bu fiilleri sonunda da "mümin" vasfını kaldırmayan Kur'an âyetleriyle çelişmektedir.
Allah'ın peygamberler vasıtasıyla değil, peygamberliğin Allah'ın bildirmesi yoluyla bilindiğine de temas eden risale İman. amel ve küfürle ilgili diğer bazı hususların açıklanmasıyla sona erer.
el-'Âlim ve'l-müte'allim, kelâm ilminin bazı mühim meselelerini vazedip bunları Ehl-i sünnet'e göre açıklayan İlk eserlerden sayılır.
En önemli özelliklerinden biri, iman esaslarını açıklamakta kıyası kullanması ve zihnî kavramları müşahhas hale getirerek bunları herkesin anlayacağı bir üslûpla ifade etmesidir.
Baskıları :
Risale orta boy otuz dört sayfa olup İstanbul'da (ts.), Haydarâbâd'da (1349)ve M. Zâhid Kevserî tarafından Kahire'de (1949) yayımlanmıştır.
Muhammed Revvâs Kal'acî ile Abdülvehhâb el-Hindî en-Nedvî eseri tahkik ederek neşretmişlerdir (Halep 1972).
Nüshaları:
Yeni Cami 1190/6, 1073 h., Antalya Tekelioğlu 858/2 –Selim Ağa 587/13, 9. h. yy.
Baskı ve Tercemeleri:
1349 h.’de Haydarâbâd’da, 1368 h.’de Kâhire’de el-Kevserî tarafından, 1331 h:’de İstanbul’da tahkiksiz olarak neşredilmiştir. 1969’da Naim Erdoğan tarafından ve 1981’de Mustafa Öz tarafından Arapça aslıyla birlikte neşredilmiştir.
Tercümeleri :
Ayrıca Mustafa Öz'ün Türkçe tercümesiyle birlikte de basılmıştır (İstanbul 1981).
Şerhleri :
Beyâzîzâde Ahmed Efendi'nin İşârâtü'l-Meram ından başka, bilindiği kadarıyla, müstakil olarak yapılan tek şerhi İbn Fûrek'e (ö. 406/1015) aittir. Orta boy altmış altı varak olan şerhin bilinen tek nüshası Murad Molla Kütüphanesi'nde bulunmaktadır (nr. 1827) Eser yazma nusha esas alınarak iki farklı tahkikle basılmıştır.
Bibliyografya:
Ebû Hanîfe. el-Alim ve'l-müte'allim, Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 5392 ; Aşir Efendi, nr. 412/2; Yenicami, nr. 1190/8; Mâtürîdi. Te'vî-lât, Üsküdar Selim Ağa Ktp.. nr. 40, vr. 828"; İbnü'n-Nedîm. el-Fihrist, s. 256: İbn Fûrek. Serhu'l-'Alim vel-müteallim, Murat Molla Ktp., nr. 1827. vr. 159", 160b; Hatib. Tarîhu Bağdâd. XIII. 338. 342; İsferâyînî. el-Tebsîr, s. 113; Pezdevî. el-Uşûl {Keşfü'l-esrâr içinde), istanbul 1308, I, 8; Ebul-Yüsr el-Pezdevî. Usülü'd-din. (nşr. Hans Peter Linss). Kahire 1383/1963. s. 4; Şehristânî. el-Milel 1.139; Abdülazîz el-Buhârî. Keşfü'l-esrâr, İstanbul 1308.1. 8; Zehebî. Mizânü'li'tidâl. I. 558; Bezzâzî. Menâkıbü Ebî Hanîfe, Beyrut 1401/1981, s. 122; Sûyûti. Tedribû'r-râvî. s. 360; Taşköprizâde . Miftâhussa'ade, II. 154-159; Beyâzîzâde Ahmed Efendi. İşaratü'l-Merâm (nşr. Yûsuf Abdürrezzâk). Kahire 1369/1949, s. 21-23; M. Zâhid Kevserî. "Kelime an İşârâti'l-Merâm", a.e. Mukaddime, s. 6; Zebîdî. İthâfû's-seade, II. 13-14; Keşfuz-zunun, II. 1437; Hediyyetül arifîn, ». 495; M. Ebû Zehre. Ebû Hanîfe, Kahire 1366/ 1947, s. 167. 182-183: Broekelmann. GAL Suppl, l. 287; Sezgin. GAS. I. 418; İnâyetullah iblâğ. Ebû Hanîfe el-Mutekellim, (baskı yeri yok) 1390/1971. s. 111; Müneccid. Mu 'cem. ıv- 48; M. Revvâs Kal'ad. Mevsû'atü fıkhı'Ali b Ebî Talib. Dımaşk 1403/1983. s. 650; J. Schacht. "An early Murdji'ite treatise: The Kitâb al- 'Alim wal-Mutaallim", Oriens, XVII. leiden 1964, s. 96-102; a.mlf.. "Abü Hanîfe aI-Nu'mân",
1.Baskı : Baskı Isim (TR) : el Alim vel Müteallim / Baskı Isim (AR) : / Ebat : / Yayın Evi : Matbaatü'l Envar / Yayın Yeri : Kahire / Yayın Tar. : 1368 h. / Baskı Dili : Arabça / Özellik : İki kitap bir arada basılmış / Sayfa Adedi : 33 / Açıklama : / Konu Fihristi : |
2.Baskı : Baskı Isim (TR) : el Alim vel Müteallim (imam ı Azamın Beş Eseri ) / Baskı Isim (AR) : / Ebat : / Yayın Evi : Kalem Yayıncılık / Yayın Yeri : İstanbul / Yayın Tar. : 1981 / Baskı Dili : Arabça / Özellik : Arapça metnin yanında Türkçe Terceme/ tahkiksiz / Sayfa Adedi : 111 / Açıklama : / Konu Fihristi : |
3.Baskı : Baskı Isim (TR) : el Alim vel Müteallim / Baskı Isim (AR) : / Ebat : / Yayın Evi : el Mektebetü'l Ezheriyye / Yayın Yeri : Kahire / Yayın Tar. : / Baskı Dili : Arabça / Özellik : M.Zahid el Kevseri Neşri(Beş Eser Bİrarada) / Sayfa Adedi : 80 / Açıklama : / Konu Fihristi : |
1.Yazma : Yazma Isim (TR) : / Yazma Isim (AR) : العالم والمتعلم / Ebat : / Kütüphane Adı : Beyazıt Devlet Kütüphanesi / Kütüphane Bölümü : Beyazıd / Demirbaş No : 1507 / Yazım Tar. : 1133 h. / Yazma Dili : Arabça / Özellik : Nesih / Sayfa Adedi : 16 / Açıklama : / Konu Fihristi : |