Soru: Ali Bulaç hocanın konu hakkındaki tesbitlerini de değerlendirmeniz mümkün müdür?
  
el Cevab: Linkteki yazıda geçen "önermeler" i özetleyeceğim, sonra cevaplayacağım.
1-(İlk dönem fakihleri adet görme yaşının 11-15, adetten kesilme yaşının 50-70 (veya 45-55) arası olabileceğini söylemişlerdir. )
2-(“adet görmemiş” bulunanlar, “çocuk yaştaki kızlar”ın evlendirilebileceği anlamına gelmez. Burada söz konusu olan bir sebepten, hastalıktan dolayı kadının adet görmemesidir.)
3-(Nisa (4) suresi 6. Ayeti evlilik yaşından ne anlaşılması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır: “Yetimleri, nikaha erişecekleri çağa kadar deneyin; şayet kendilerinde bir (rüşd) olgunlaşma görürseniz, hemen onlara mallarını verin.”
4-( 4. sûreye de isim verilen “nisa” kız çocuğu değil, “kadın” için kullanılır. “Hars” olarak geçen kadın rahmi “tarla” ile ifade edilmiştir ki, doğum yapabilecek kıvamda olmasına işaret eder (2/Bakara, 223), çocuk rahminin bu yapıda olmadığı açıktır. Yine mesela çocuklar yükümlülük dışındadır, kişinin müşrik sayılması ancak ergenlik çağına erişmesiyle mümkün olur, çocuk yaştakiler müşrik kabul edilmez, “müşrik çocuğu” diye isimlendirilir. Burada sözü geçen üç adet (temizlenme) süresi kadınlık halidir. Yine “muhsana” evli, iffetli ve özgür kadın için kullanılır (4/Nisa, 24-25 ve 5/Maide, 5).)
5-(fıkıhta hayli küçük yaşlardaki çocukların evlendirilmesine açık kapı bırakılmış bulunmaktadır. Fıkıhçılar, bir Mecelle maddesi de olan; ‘eşyada aslolan ibahedir’ kuralından hareketle şöyle demektedirler: )
6-Burada birkaç sorun var:
(a) Evliliğin meşruiyet temeli olan nikâh bir akit yani sözleşmedir. Büluğ çağına ermemiş çocuk ticari ve başka alanlarda sözleşme yetkisine sahip değilse, nikâh sözleşmesini de aktedemez.
b) Çocukların rüşt çağına gelinceye kadar velayetleri anne babasına aittir. İcma ile sabittir ki bu hükmün illeti “küçük” olmaktır. Yani çocuk küçük olduğundan kendi bedeni ve eğer kendisine miras bırakılmışsa malı-mülkü üzerinde tasarrufta bulunamaz. Ebeveyn dışında birileri çocuğa veli olacaksa, bunun da illeti çocuğun kendi malı ve bedeni üzerinde tasarrufta bulunamayacak olmasıdır. Velayet hükmü böyle ise, nasıl olur da büluğ çağına gelmemiş çocuğu velisi evlendirmeye kalkışabilir?
c) Küçük yaştaki çocukların evlendirilmesi onların bedenlerine bir eziyet, ileriki hayatlarında ise çeşitli travmalara yol açabilmektedir. Nice kadın çocuk yaşta evlendirildiği için hayatı boyunca mutsuz yaşamıştır. Buna kimin hakkı var?
d) Bu yanlış fıkhi hüküm, küçük yaşta nikâh kıyılıp zifaf gerçekleşmese de, adına “beşik kertmesi” denen İslam dışı bir geleneğe kapı aralamaktadır. Anadolu’da erkek ve kız çocuğu daha beşikte iken bir başkasıyla evlendirilir. “Bir kızın doğum haberini alan ve bu kızın ailesiyle akraba olmak isteyen erkek ailesi, kızın ailesine bir beşik yollar, böylelikle söz kesilmiş olur. Bu olaya beşik kırdı da denir.” Doğru olanı büluğ çağına gelen kızın kendi rızasıyla ve bilinçli olarak nikâh akdinde taraf olmasıdır.
Bu da bize gösteriyor ki, belirgin bir yasak olmaması dolayısıyla bazı fakihlerin küçük yaştaki çocukların evlendirilmesine açık kapı bırakmaları hatalı bir görüşe ve istidlale dayanmaktadır.)
 
Cevaplar:
C1-İlk dönem fakihlerinin adet görme yaşı 11-15 dir şeklindeki görüşte oldukları şeklindeki nakli uygunsuzdur. "ilk dönem fakihleri" dediği kimdir, belirtmemiş.
İlk dönem fakihlerinden Hanefi, Maliki, Hanbeli ve Şafiiler buluğu yaşla değil alametleriyle tanımlamışlardır.
Bunlar ihtilam olma, hayız görmeye başlama, hamile kalma ve buluğ yaşına ulaşma şeklindedir. Yani ihtilam oldu buluğa ermiştir. Hayız gördü buluğa ermiştir. Hamile kaldı buluğa ermiştir.
Bunlar bilinmiyorsa yaşı 9 a ulaştıysa buluğ yaşındadır. Ama yaşı 11 e ulaşınca ya da 15 e ulaşınca buluğ alametlerinden birisi belirmese bile buluğ hükmünde olur ve mükelleflik dini sorumluluklarla sorumluluğu kesinlikle devreye girer.
İlk dönem fakihlerine nispet ettiği cümleler ancak bu şekilde detaylandırılırsa doğruluktan payı olabilir.
Buluğu sadece yaşa bağlamak yanlıştır. Ve yaşla alakalı verilen bilgi de yanlıştır.

C2- Bulaç bey ayetteki "adet görmemiş olanları" eksik değerlendirdiğinden netice de hatalı oluyor.
Adet görmese de kız babası tarafından evlendirilebilir. Ama bu nikah akdi manasındadır. Zifaf değil. Yazar bu fıkhi hükmün asrı saadetteki uygulamalarını görmezden geliyor. Çünkü bu fıkhi durumdan çocuk gelinleri onaylamış olma manasını çıkarıp utanıyor.

C3- Yazar yetim kavramını nikaha erişecekleri yaşa kadar şeklinde tercüme etmesine rağmen buluğla birlikte yetim kızlara yetim denmeyeceğini ihmal ediyor.

وَابْتَلُوا الْيَتَامٰى حَتّٰٓى اِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَۚ

"...belağun nikaha" dan kasıt buluğdur. "Buluğla birlikte nikahlanma yaşına ulaşmış olurlar" manasına gelen ayetin bu hükmünü ve buna paralel Hz. Aişe’nin buluğa eren kadındır, sözünü dikkate almıyor. Bu da ilmi değerlendirme zaafiyetidir.
 
C4- Burada verdiği bilgilerin konuyla alakası uzaktır. İlgisiz bilgiler verilmiştir. Surenin isminin nisa olmasının nisa suresinin içerdiği ayetlerin buluğa ermemiş kızlara velilerinin nikah akdi yapmasına nasıl engel teşkil edeceğiyle alakalı önerme avamcadır. Bir ilim adamı lafı değildir.

C5- Ayetin fıkıhçılara çocuk yaştakilerin evlendirilmesi için açık kapı bıraktığını iddia etmesi de avamcadır. Eşya da asıl olan mübahlıktır mecelle kaidesinden yola çıkıldığı iddiası da avamcadır.
Mecelle dünkü kitaptır. Eleştirilecek (yazılma tekniği usulü ve içerik yönünden) çok şeyler vardır.
Ama eşyada asıl olan mübahlıktır genellemesini öylece kabul etmesi de ciddi bir bilgi eksikliğidir. Ve hatalıdır. Detayı kavaid fıkhiyye kitaplarında vardır.
(Velayet hükmü böyle ise, nasıl olur da büluğ çağına gelmemiş çocuğu velisi evlendirmeye kalkışabilir?) lafı sadece laftır.
Asrı saadetteki baba veya velisinin buluğa ermemiş kızının nikahını kıyması örneklerinin inkarıdır.
Ali Bulaç bey efendimizin Aişe (ra) ile buluğundan evvel nikah akdi yapmasını da; buluğundan hemen sonra zifafını da görmezden gelmektedir.
Efendimizin fiili ile mubah olan buluğ öncesi nikah akdi buluğ sonrası zifaf evlenmeye hiç değinmeden bu konuda bir yazı (bilgilendirme yazısı) nasıl kaleme alınabilir. Örneği Ali bey'dir.

C6-A- "Buluğa ermemiş çocuk nikah akdi yapamaz" lafı da gülünç bir islam fıkhını es geçme örneğidir.
Elbette çocuk (yani buluğa ermemiş kız) nikah akdi yapamaz. İslam tarihinde bir tek kişi bile "buluğa ermemiş kız nikah akdi yapar" dememişken hemde...
Ama velisi hüküm çıkarmaya çalıştığı ayetin de ifade ettiği gibi "nikaha ulaşıncaya kadar" kendisi kendisinin nikahını kıyamaz. Ama velisi kıyabilir. Ebu Bekir (ra)’ın Aişe (ra)’ın nikahını kıydığı gibi.
B - Şıkkında söylenenler de tam manasıyla cehalet veya asrı saadetteki uygulanan fıkhi hükmü görmezden gelme örneğidir. Mükellef olmayan birisinin akitleri elbette muteber değildir. Ama velisinin onun adına vekaleti nikah akdi, mallarının korunması ve mallarında tasarrufu icma ile sabittir.
C- Küçük yaştaki çocukların evlendirilmesi ile alakalı sözleri elbette doğrudur. Ama "küçük yaş" kelimesinin hangi manada kullanıldığı muğlaktır.
Buluğa ermemiş kız çocuğunun (cinsel ilişkiye girilmesi manasında) evlendirilmesi kasdediliyorsa bu zaten haramdır. Ve tartışma dışıdır.
Yazar sözlerinin devamında (onların bedenlerine bir eziyet, ileriki hayatlarında ise çeşitli travmalara yol açabilmektedir. Nice kadın çocuk yaşta evlendirildiği için hayatı boyunca mutsuz yaşamıştır.) Bu durum ancak buluğa ermemiş kız için düşünülebilir ve zaten buluğa ermemiş kızın zifafı haramdır. Büyük günahtır.
Buluğa ermiş kız için söylenmişse velisi tarafından nikah akdi yapılan bir kız buluğa erince o nikahı onaylarsa zifaf caizdir. Onaylamazsa esasen nikah hükümsüz olacağından nikah batıl, o kızla cinsel ilişki ise haram olacaktır. Bu da tartışmasız doğrularımızdandır.
Yazar niteliklerini netleştirmediği bir evlilik tanımlamasıyla, kızların buluğa erdiklerinde evlenmelerini kızlara eziyetmiş gibi lanse etmektedir.
D- Beşik kertmesi adeti mahzurlu bir adetmiş cahiliye adetiymiş İslam da yeri yokmuş gibi bir algıyla verilmiş.
Halbuki bu adet İslam fıkhındaki velinin kızını evlendirme yetkisine dayanan aileler arası bir "mücamele" adetidir. Kız babası nikah yapabilirse de erkek çocuğun buluğa ermemiş olmasından dolayı esasen nikah geçersizdir. Bu beşik kertmesi ailelerin çocukları üzerinden birbirlerine sevgi ve saygı göstermelerine vesile bir adettir. O kadar.
Ali Bulaç beyin sözünün en sonunda kurduğu şu cümleler ibreti alemdir. (Bu da bize gösteriyor ki, belirgin bir yasak olmaması dolayısıyla bazı fakihlerin küçük yaştaki çocukların evlendirilmesine açık kapı bırakmaları hatalı bir görüşe ve istidlale dayanmaktadır)
"Efendimiz, Hz. Ebu bekir, Hz. Ali, Hz. Ömer küçük yaşlardaki yani buluğa henüz ermiş kızlarla nikah akdi yaparak hata yapmışladır". Manasına gelen bu cümleler fakihlere nispet edilmekte ve bir cahil tarafından fukaha ve müctehidler hatalı görüş ve istidlal etmekle itham edilmektedir.
Aşağıdaki ayetleri ve hadisi lütfen aklınızda tutunuz.

فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

Bilmiyorsanız zikir ehline (alimlere) sorun emrini veren ayet. [1]

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنكُمْ ۖ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَييْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُوونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا

"Ey iman edenler. Allah'a Resulune ve sizden olan ulemaya itaat edin ..şayet bir konuda hangisi Allah katında doğrudur, şeklinde anlaşmazlığa düşerseniz; Allah'ın kitabına ve peygamberin sünnetine bakın ve gereğiyle amel edin. Allah'a ve ahiret günü hesaba çekileceğinize inanıyorsanız böyle yapın..."  [2]
Efendimizin sözü bu durumu tasvir etmektedir.

إنَّ اللهَ لا يقبضُ العلمَ انتزاعًا ينتزعُهُ منَ النَّاسِ ، ولَكن يقبضُ العلمَ بقبضِ العُلماءِ ، حتَّى إذا لم يترُك عالمًا اتَّخذَ النَّاسُ رؤوسًا جُهَّالًا ، فسُئلوا فأفتوا بغيرِ عِلمٍ فضلُّوا وأضلُّو

"Allah insanların arasından dininin ilmini çekip almaz. Ama alimlerin ölümüyle alır. Alimler ölür (ve yeni alimler yetiştirilmez) ve insanlar cahillere fetva sormaya başlarlar. Onlar da bilgisizce fetva veririler sonra hem kendileri sapar hem de soru soranları verdikleri yanlış cevaplarla sapıtırlar." [3]

Mülahaza: Veysal Şahiner
Buluğ çağına ermeden evlenen küçük çocukla zifafa girmenin haram olduğunu söylüyorsunuz ancak bu ayet iddet süresini belirliyor. Zifafa girmeyenlerin beklemesi gereken iddetin olmadığını beyan eden ayet var.

el Cevab: Buluğa ermiş kadın nikah akdi yapsa bile erkekle baş başa kalmamışsa nikah akdi bitirildiğinde iddet beklemez.
-Buluğa ermemiş kızla cinsel ilişki haramdır.
-Buluğa ermemiş ama NŞA da o yörenin kızlarının buluğa erdiği yaşlara ulaşan bir kız ile evlenilebilir. Örneğin; o yöredeki buluğ çağı 18 diyelim ama kız hayız görmüyor diğer buluğ alametleri varsa zaten mesele yok ama hiçbir alamet yoksa ve buluğ çağına ulaştıysa kız evlilik akdi yapabilir evlilik ilişkisi onun için caizdir. Eşi için de onunla evlilik ilişkisi caizdir. Bu kadın ilişkiden sonra boşanırsa iddet bekler. İddet bekleme sebebi nikahtır. İddeti eşinden boşanması anından itibaren bekler.
Yukardaki mülahazanız sonucu ya da sorusu yazılmadan paylaşılmış gibi. Tam olarak anlaşılmadı.
 

[1]  en-Nahl:43
[2]  en Nisa 59
[3]  el Buhari, es Sahih h.no: 100; Müslim, es Sahih, H no: 2673