Haddâd, Ebû Bekir

Radıyyüddîn Ebû Bekr b. Alî b. Muhammed el-Haddâd (ö. 800/1398)

Hanefî fakihi.

Yemen’de Zebîd’in bir köyü olan Abbâdiye’de doğdu. Haddâdî nisbesiyle de anılır. Babasından, ayrıca Ali b. Nûh, Ali b. Ömer el-Alevî ve Ebû Bekir b. Ali el-Hâmilî’den ders okudu. Kendisi de Zebîd’de birçok ilim adamı yetiştirdi. el-’Akiku’l-Yemânî’nin müellifi Abdullah b. Ali ed-Damedî, Yemenli âlimlerden Hanefî mezhebine dair en çok eser veren kişinin Haddâd olduğunu söyler. Şevkânî de onun eserlerinin yirmi cildi bulduğunu kaydeder. Haddâd 6 Cemâziyelevvel 800’de (25 Ocak 1398) Zebîd’de vefat etti ve orada defnedildi.

Eserleri
1. es-Sirûcü’l-vehhâc.
Kudûrî’nin el-Muhtaśar’ına yaptığı şerh olup sekiz cilttir (yazma nüshaları için bk. Brockelmann, GAL, I, 183; Sezgin, I, 454). Kâtib Çelebi, Birgivî’nin bu kitabı muteber olmayan eserlerden saydığını söyler (Keşfü’z-zunûn, II, 1631). Ahmed b. Muhammed b. İkbâl, eserdeki tekrarları çıkararak meydana getirdiği kitaba el-Bahrü’z-zâhir adını vermiştir (a.e., II, 1631).

2. el-Cevheretü’n-neyyire.
es-Sirâcü’l-vehhâc’ın muhtasarı olup iki cilt halinde yayımlanmıştır (İstanbul 1301, 1306, 1314, 1323; Kahire 1322; Delhi 1327; Lahor 1328).

3. Sirâcü’z-zalâm ve bedrü’t-tamâm.
Müellifin hocalarından Hâmilî’nin fıkha dair Dürrü’l-mühtedî ve zuhrü’l-muktedî adlı manzumesinin şerhidir (Süleymaniye Ktp., İzmir, nr, 195, Lâleli, nr. 1051; ayrıca bk. Brockelmann, GAL Suppl., I, 646).

4. en-Nûrü’l-müstenîr.
Necmeddin en-Nesefî’nin hilâf konusundaki Manzûmetü’n-Nesefiyye’sinin şerhidir (a.g.e., I, 761).

5. Keşfü’t-tenzîl fî tahkiki’l-mebâhiŝ ve’t-te’vîl.
Kur’ân-ı Kerîm’in bir tefsiridir (Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 190, Fâtih, nr. 396, 397, Esad Efendi, nr. 150, Lâleli, nr. 154, Süleymaniye, nr. 125, Musalla Medresesi, nr. 1910/11, Çorlulu Ali Paşa, nr. 29; ayrıca bk. Brockelmann, GAL, II, 241; Suppl., II, 250, 985). Şevkânî, bu eserin kendi çağında Tefsîrü’l-Haddâd diye meşhur olduğunu yazmaktadır.

6. Şerhu Kitabi’n-Nafakāt
(Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3729/29).

7. Şerhu Kaydi’l-evâbid fi’l-luga.
İsmâil b. İbrâhim er-Rabaî’nin kasidesinin şerhidir (Keşfü’z-zunûn, II, 1367).

8. er-Rahîku’l-mahtûm.
Fıkha dair Kaydü’l-evâbid adlı eserin şerhidir (a.g.e., II, 1367).