Ali el Kari (Ebü'l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed el-Karî el-Herevî)

Tanınmış Hanefî fakihi, muhaddis, müfessir ve kıraat âlimi.

Herat'ta doğdu.

İlk tahsilini burada yaptıktan sonra Mekke'ye gitti ve oraya yerleşti.

Mekke'de Ali el-Müttaki el-Hindî, İbn Hacer el-Heysemî ve Allâme Kutbüddin el-Mekkî gibi âlimlerden ders al­dı.

Başta fıkıh ve hadis olmak üzere kı­raat, tefsir, akaid ve kelâm, tasavvuf, tarih, dil ve edebiyat alanlarında devri­nin önde gelen âlimleri arasında yer al­dı.

Kıraat ilmine olan vukufundan dolayı el-Kârî veya genel olarak Molla Ali el-Kârî diye anılır.

Resmî hiçbir görev ka­bul etmedi.

Sülüs ve nesih yazıda mahir idi

Geçimini, kenarına tefsir ve kıraatle ilgili açıklamalar koyduğu mushaflar yazmakla sağlardı.

Bazı ko­nularda İmam Malik ve Şafiî'ye itirazda bulunması, Hanefîleri tenkit eden Şafiî fukahasına ağır bir dille cevap vermesi ve Muhyiddin İbnü'l-Arabi'nin vahdet-i vücûd felsefesine şiddetle karşı çıka­rak onu tekfir etmesi gibi sebeplerle bazı çevrelerin antipatisini kazanmıştır.

Hanefî mezhebine son derece bağlıydı.

Tasavvufa olan ilgisi yanında İbn Teymiyye ve İbn Kayyim'in ilmî kudretleri­ni takdir etmiş ve onları savunmuştur.

Özellikle mevzu hadislerle ilgili çalış­malarıyla da tanınan Ali el-Kari, itikadî konularda Selefıyye'nin görüşlerini be­nimsemiş, bu sebeple kelâm ve tasav­vuf konularındaki aşırı temayüllere kar­şı çıkmıştır.

Muhalifi birçok âlim ve mu­tasavvıfın onun eserlerinin okunmaması yolundaki menfi tavır ve telkinleri, ken­di sahalarında değerli olan bu eserlerin elden ele dolaşıp okunmasına engel ola­mamıştır.

Şevkânî, bazı konularda bü­yük imamlara itirazda bulunmaktan çekinmemesini bir müctehidde bulunması gereken tavır olarak değerlendirirken Abdülhay el-Leknevî ile diğer bazı âlim­ler (bk. Halil İbrahim Kutlay, s. 95-96) onu 1000. yılın başlarındaki müceddidlerden saymışlardır.

Kendisi de "tahdîs-i ni'met" kabilinden bunu bizzat dile ge­tirmiştir (bk. İbn Âbidîn, s. 346).

Ali el-Kârî, İslâmî ilimlerin her dalında 180'e yakın eser vermiş ve bun­ların hemen hepsinin yazma nüshaları günümüze kadar gelmiştir (geniş bilgi için bk. Halil İbrahim Kutlay, s. 115–116).

Eserleri: