Hit (1397) Y-2601

Ahmed Bican

Künyesi : Lakabı :
Tabakası : E-Posta :
D.Yeri : D.Tarihi :
Görevi : Uzm.Alanı : Mutasavvıf, İslâm Bilgini
Görev Aldığı Kurumlar : Mezuniyet :
Bildiği Diller : Mezhebi : İtikad : , Amel : , Ahlak :
Ekleyen : Fıkıh Dersleri/2008-07-03 Güncelleyen : /0000-00-00

AHMED BÎCAN

Envârû'l-âşıkin adlı eseriyle tanınan âlim ve mutasavvıf.

XV. yüzyılda yaşayan Türk âlim, mu­tasavvıf, mütercim ve nâşirlerindendir.

Yazıcıoğlu, Yazıcızâde veya nadiren İbnü'l-Kâtib (Ahmed) dahi denilmekle be­raber daha çok Bîcan lakabıyla meşhur olmuştur.

Muhammediyye adlı man­zum eseriyle tanınan Yazıcıoğlu Mehmed'in (ö. 855/1451) küçük kardeşidir.

Babaları, Yazıcı (Kâtib) Salih'tir (Sâlihüddin ?). Bu ismin eski veya yeni bir kısım eserlerde Selâhaddin şeklinde zikredil­mesi yanlıştır (Çelebioğlu, s. 173 vd.).

Bu bakımdan iki kardeş ve daha ziyade de Mehmed (Muhammed), Yazıcıoğlu laka­bıyla şöhret kazanmıştır. Dedeleri, hak­kında hiçbir bilgimiz olmayan Süleyman adında bir zattır

Yazıcı Salih, bazı rivayetlere göre An­kara veya Bolu civarındandır.

Devlet hiz­metinde kâtip olarak çalışmıştır.

811'de (1408) tamamladığı, Anadolu'da as­troloji sahasında muhtemelen Türkçe ilk manzum eser olan beş bin beyte yakın "melhame" nevinden Şemsiyye'sini, An­kara'da yaşayan Devlet Han ailesinden İskender b. Hacı Paşa'ya ithaf etmiştir.

Mezarı, kesin olarak belli değilse de şi­fahî rivayetlere göre Gelibolu'da, elli alt­mış sene öncesine kadar türbe olan ve bugün Yazıcıoğlu Mescidi denilen bina­da bulunmaktadır.

Ahmed Bîcan, babası ve ağabeyi, Mal­kara'dan veya ona bağlı Kadıköyü'nden gelip Gelibolu'ya yerleşmişlerdir.

Bu iti­barla onun Malkara veya Kadıköyü'nde doğduğunu tahmin etmek mümkünse de Envârü'l-âşıkin'de yer alan, "Hak Teâlâ Hazretleri, miskin Ahmed-i Bîcan'ı, deniz kenarında gaziler şehrinde, Ge­libolu'da yarattı" (İstanbul 1305, s. 403) ifadesinden, Gelibolu'da doğduğunu da söylemek mümkündür.

Ahmed Bîcan'ın devrinin ilimlerini tahsil ettiği, Arapça'yı ve Farsça'yı gayet iyi bildiği eserlerin­den de anlaşılmaktadır.

Kendi ifadesiy­le de sabit olduğu üzere mezhepçe Ha­nefî, tarikat olarak da Bayramîdir.

Dev­rinin "mâna sultanı" telakki edilen Hacı Bayrâm-ı Velî’nin (ö. 833/1429) Yazıcı­oğlu Mehmed'i ve kardeşi Ahmed Bî­can'ı irşadı, onun, Sultan II. Murad ile görüşmek için Edirne'ye seyahati dola­yısıyla vuku bulmuştur.

Bayramiyye er­kânından olan riyazet sebebiyle de­vamlı oruç tutup çile çıkarmasından ve­ya yine Bayramiyye esaslarından olan aşk ve muhabbetinin, âşıklığının çok­luğundan yiyip içmekten kesilmek ve bedenen de çok zayıflamakla "Bîcan" (cansız) sıfatıyla meşhur olduğu söylen­mektedir.

Çilehanesi, ağabeyi Yazıcıoğlu Mehmed'in, Gelibolu'da Namazgah yö­resinde Hamzakoyu sahillerindeki bü­yük bir kaya blokuna oyulmuş, birbiri içinden geçilen iki küçük hücresinin üze­rindeki bir hücre imiş ki bugün bu kısım mevcut değildir.

Envârü'l-âşıkin'deki, "Elhamdülillah ki Gelibolu'da nice kez kâfir ile ceng idüp gazalar idüp duru­ruz. Gâh kâfir bize geldi. Gâh biz kâfire varup dururuz" (Süleymaniye Ktp., Hasib Efendi, nr. 211, vr. 285a) sözlerinden, Ah­med Bîcan'ın veya iki kardeşin sadece şeyh ve derviş olmayıp hem nefislerine ceza, "hem de düşman ile gaza" ettik­leri anlaşılmaktadır (bk. Muhammediyye, haz. Âmil Çelebioğlu, IV, 820).

Ahmed Bîcan'ın ölüm tarihi kesin ola­rak bilinmemektedir. Babasının Şem­siyye'sini yine aynı adla 870 (1466) tarihinde nesre çevirdiğini doğru kabul edersek en erken zikredilen tarihte ve­ya müteakip yıllarda ölmüş olmalıdır.

Bu yüzden 1455 yılını veya gösterilen başka tarihleri doğru kabul etmemek gerekir.

Mezarı, eskiden Yazıcıoğlu Me­zarlığı adını taşıdığı halde günümüzde aynı isimle park haline getirilmiş olan yerde, ağabeyi Yazıcıoğlu Mehmed'in kabrinin takriben 150 adım ilerisin­dedir.

Evliya Çelebi'nin ihtiyatla naklet­tiği, Ahmed Bîcan'ın mezarının Sofya'da olduğu iddiası (Seyahatname, V, 232) ve­ya yine E. Hakkı Ayverdi'nin Gelibolu'da, içinde iki lahit bulunan kapalı türbeyi ona ait göstermesi (Osmanlı Mimarîsi II, s. 493 vd.) yanlıştır.

Ayrıca kabrin bi­raz aşağısında İstanbul yolu kenarında, biri 807 (1404) ve diğeri daha sonra­ki yıllara ait iki kitabesi olan Yazıcıoğlu Çeşmesi bulunmaktadır.

Bu çeşmenin ilk kitabesi ve muhtemelen kurna taşı eski olup diğer kısımları yakın devirler­de inşa edilmiştir.

Eserleri:

  • Envârü'l-âşıkin.
  • Acâibü'l-mahlûkât.
  • Dürr-i Meknûn.
  • Kitâbü'l-Müntehâ ale'l-Fusûs.
  • Şemsiyye.
  • Cevâhirnâme.

Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort