Kemâlüddîn el-Fârisî’nin Optik Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme
Makale Metni Ek Dosyadadır.
İslâm Dünyası’nda 11. yüzyıldan itibaren baslayan basarılı çalısmalar sonucu optikte elde edilen düzey, uzun yıllar sonra genis boyutlu bir çalısmayla tekrar güncel hale Kemâlüddîn el-Fârisî’nin optik kitabı olan Tenkih el-Menâzir ile gelmistir. İbn el- Heysem ile baslayan yoğun çaba onun Kitab el-Menâzır adlı yapıtı ile büyük bir seviye kazanmıs ve optik konusu Đslâm Dünyası’nda en iyi bilinen ve sıklıkla çalısılan bir konu niteliğine ulasmıstır. 12. yüzyılda Latince’ye çevrilen kitap, bu tarihten sonra hem Doğu’da hem de Batı’da tek basvuru kaynağı haline gelmistir. Đslâm Dünyası’nda bu seviyede ikinci bir çalısma ise ancak yaklasık üçyüz yıl sonra 1320’lerde Kemâlüddîn el-Fârîsî tarafından Tenkih el-Menâzır adlı yapıtla gerçekleştirilmistir. Optiğin Düzeltilmesi anlamına gelen bu yapıtın gerçek niteliği ve ne ölçüde yaygınlastığı konusunda herhangi bir çalısma yapılmamıssa da, çesitli kısımları üzerine yapılan küçük çaplı çalısmalardan, bu yapıtın Kitab el-Menâzır’dan sonra gerçeklestirilen en önemli yapıt olduğu az çok anlaşılmıştır.
The aim of this article to examine and to reveal the impacts of the book Tanqih al- Manazir about optics, which written by Kamāl al-Dīn al-Fārisī who lived in Persia in 14th century. Researches that had been successfully performed concerning optics during 11th century in Islamic World became popular through this tremendous book. At that time, the intensive efforts of Al-Hazen by his book Kitab al-Manazir made the subject of optics as the best known and mostly devoted subject in Islamic World. It has become the only reference book in both Eastern and Western Worlds after translated into Latin in twelfth century. The same impact in Islamic World was achieved by Kamal al-Din al-Farisi's book Tanqih el-Manazir in 1320, emerged approximately after three hundreds years from the appearance of that book. While there had not been any attempt to clarify the value of book and determine to what extent it spreaded out, small-scale studies on the different parts of the book have showed that this book, which its title means the corrections of the optics, was the most significant work ever since Kitab el-Manazir in Islamic World. In addition to, what is dealt with in this article is a critical presentation of the arguments put forward by Kamāl al-Dīn al-Fārisī about formation of the rainbow. This study, especially, reveals that Kamāl al-Dīn al-Fārisī is well ahead of his time in his assumptions related to most of the above mentioned topic.
| Yayınlandığı Kaynak : |
| Yayınlandığı Dergi : |
| Sanal Dergi : |
| Makale Linki : |
