Prof. Emin Barın

Hocamı anlatmam gerekirse, onu tanıdığım ilk günden itibaren kronolojik bir sıra takip etmem gerektiğine inanıyorum. 1971 yılında o zamanki adıyla Devlet Güzel sanatlar akademisine girdiğimde Emin hoca bize yazı derslerine gelmeye başlamıştı. İlk gördüğümde, babacanlığı, sıcaklığı ve Anadolu insanının samimi duyguları içerisindeki yaklaşımından çok etkilenmiştim. Derslerdeki tavrından her şeyiyle konusuna hakim bir sanatçının tavırları izleniyordu. Kaligrafi ve yazı konusundaki derslerinde zaman zaman bize hat konusunda da bilgiverir, hattatlardan güzel hikâyeler anlatırdı. O zamana kadar hat sanatı ile ilgilenmeyi hiç düşünmemiştim. Ama bu samimi ve ilginç hikâyeler giderek bende bir cazibe merkezi oluşturmaya başladı. Bir süre sonra da hoca bendeki bu ilginin farkına varmıştı ki bir gün bana basit gibi görünen ama benim hayatımda adeta bir dönüm noktası oluşturacak teklifini yapıverdi. Evladım dedi Senin hatta merakın var. Hafız Kemal bey bana atölyeme her hafta gelir, hat dersleri veriri. İstersen sen de gel derslere katıl bu sözler sonucu o ilk hafta hocanın atölyesine gittim ve devrin son Osmanlı hattatlarından merhum Kemal Batanay ile tanışarak hat derslerine başladım. Artık bugüne kadar kesintisiz sürecek olan hat serüvenim başlamış oldu.

Hemen belirtmeliyim ki hocanın vefatına kadar hat konusundaki tüm aşamalarımı Emin Hoca ile yürüttüm. Bıkıp usanmadan bana emek verdi ve atölyesinde bir usta-çırak sanat eğitimimi sürdürdüm. 1974 yılında başladığım hat çalışmalarımı devam ettirerek 1976 yılında grafik bölümünden mezun olmamı aynı yıl hocaya asistan olmam izledi. Artık hoca ile bir öğrenci-hoca ilişkisinin yanında baba-oğul ilişkisinin de varlığını hissettim. Okuldaki birlikteliğimizin dışında, hocanın Çemberlitaş’taki atölyesinde de çoğu kez beraber oluyor, kendisinin sanat çalışmalarında yardımcı oluyordum. Haftada bir gün,Perşembe günleri yapılan atölyesindeki sanat camiasının toplantılarına katılıyor, hiç işitmediğim ve başka yerlerde de işitmeyeceğim bilgi ve deneyimler kazanıyordum. Bu toplantıların lezzeti o kadar büyüktü ki, haftayı zor getiriyordum. Diyebilirim ki sanat hayatımda elde ettiğim bilgi ve tecrübelerimin çok büyük bir kısmını bu Perşembe toplantılarına ve hocanın atölyesinde onunla birlikte çalışmama borçluyum. Tam bir akademi havasında geçen uzun yıllar hoca ile birlikte olur, yer içer, tarihi eser, müze, cami ziyaretlerinde sanat tecrübemi artırmaya gayret sarfederdim. Dolu dolu geçen bu yıllar sonucunda hocayı 1987 yılının Aralık ayında kaybedince büyük bir sanat dahisinin kaybından doğan acı hepimizi oldukça sarstı. Geçen yılların değerini bir kat daha iyice anladım.

Emin Hoca gerçekten müstesna bir şahsiyettir. Hem insan olarak hem de sanatçı olarak eşine az rastlanır bir dev insandı. Çok yönlüydü ve o kadar da mütevazı idi. Bilgi ve becerisini pek abartmaz ,sanki onu herkes yapabilirmişçesine basite indirirdi.O hiçbir şey gizlemeden bildiklerini en ince detayına kadar anlatıp açıklamasıyla da müstesna bir insandır. Sanatçılarda olan sanat kıskançlığının zerresi onda yoktu. O kadar kendine güvenen ve emin bir insandı ki bu konuda en ufak bir hareketini görmemişimdir. Herkese her şeyi anlatır, izah eder, test eder ve teşvik ederdi.

Onun güzel taraflarından biri de teşvik edici ve yapıcı tenkitlerde bulunmasıdır. Sanat konusunda daima teşvik edici olmuştur. Daima tenkitlerine önce övgüyle başlar sonra kırmadan oldukça nazik ve heveslendirici bir tarzda devam ederdi. Birçok genç hattat onu sayesinde hattı sevmiş ve çalışmaya başlamıştır.

Mütevazi idi. Yaptığı mükemmel çalışmaları sıradan işlermiş gibi görür ve öyle anlatırdı.

Çalışmalarını daima basite indirger ve yorumlardı. Bazı sanatçılardaki aşırı abartılı yorum, dahası hayal üstü soyut yorumlarla yapılan açıklamalardan daima kaçınmış, yaptığı çalışmaları basit ve sıradan bir insanın dahi anlayabileceği bir üslupla anlatır ve yorumlardı.

Genellikle yazdıklarını eskiz safhasında herkese gösteriri ve fikirlerini alırdı. Birçok kez bu çalışmaları, yanında çalışan ve yazı ile hiçbir alakası olmayan işçilerine sorduğuna, dışarıdan çay getiren çaycının dahi fikirlerini aldığına defalarca şahit olmuşumdur. Niçin böyle ilgisiz kişilerin fikirlerini aldığını kendisine sorduğumuzda da bizlerin göremeyeceği basit şeyleri onların daha rahat görebileceklerini, işe yabancı gözlerin farklı yorumlar getirebileceklerini söyle, onlardan gerekli izlenimleri kendisinin süzüp aldığını söylerdi.

Emin hoca, hat konusunda gerçekten uzmandı. Basit işçilikle uğraşmaz işin özünü araştırır ve tabir caizse ruhuna inerdi. İşçilikler ve uygulanıştaki kusurlar onun için önemsizdi. Önemli olan bütünündeki sanat değerleriydi. Bu açıdan hocanın yaklaşımı Geştalt Kuramı çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bütünün parçalarından çok bütünün tamamı ile ilgiliydi.

Hattın yazılış yorumunu yaparken, sanki hattatının yanında imiş gibi duyarlı ve gerçekçi yaklaşımda bulunurdu.

Emin hoca çok iyi bir klasik cilt ustasıdır. Hocayı tanıyanlar onun dünya çapındaki ödüllerini ve bu konuda yaşadığı dönemde dünyada tek olduğunu bilirler.

Grafik ve matbaa teknikleri konusunda da bütüncül bir bilgiye sahiptir. Ülkemizin ilk yazı ve grafik sanatçılarının başında gelir. Bu sanatların kuruculuğunu yapmıştır. Latin yazı ustasıdır. Okullardaki Latin yazı eğitimindeki estetik kuralların temelini atmıştır. Anıt Kabir’in yazılarını yazmıştır, İstanbul Üniversitesi,Adliye sarayı gibi birçok önemli yapının dış mekan yazılarını yazmıştır. Birçok belge ve berat yazılarıyla yeni harflere yeni geçmiş olan bir ulusun sanat çalışmalarının temelini atmıştır. Latin yazısı konusundaki öğrencileri, hiç abartmadan söylemeliyim ki, batıdaki meslektaşlarından hiçte geri değillerdir. Geleneksel yazıdan ayrılıp harf inkılabı ile yeni yazıyı almış bir ulus için bu kadar kısa bir sürede bu kadar başarılı örnekler vermiş olması, batının 2000 yıllık yazı kültür ve geleneğinin yanında hiçte küçümsenmeyecek bir başarıdır.

Emin hocanın bu çok yönlü sanatçı kişiliği yanında sanatı yorumlayışı ve çalışma yöntemleri de son derece ilginçtir. Hoca her yerde çalışırdı. Çoğu sanatçıların konsantrasyon güçlüğü çekmesine karşılık o kahve içerken dahi çalışırdı. Cebinde taşıdığı son çalışmasının eskizlerini hemen oracıkta çıkarır üzerinde çalışmaya başlar, gerekli düzeltmeleri yapardı. Sohbet sırasında hocanın elinden kalem düşmezdi. Bir taraftan konuşur diğer taraftan eskiz üzerinde çalışmasını sürdürürdü. Mekan problem değildi onun için. Evde, atölyede, okulda hatta yolda arabada dahi çalışabilirdi. Orijinallerini genellikle atölyesinde yapar, çabucak konsantre olur ve hemen çalışmaya başlardı. Çalışma sırasında doğabilecek kazalar karşısında son derece rahat ve soğukkanlı idi. Çünkü hoca tashih etme noktasında eşine rastlanmayacak kadar usta ve mahirdi. Eski eserlerin, levhaların onarılması konusunda kendisine özgü ilginç yöntemler geliştirmiştir. El becerisi konusunda hocadan öğrendiklerimizi başka hiçbir yerde görmedik. Tüm problemlere ne kadar zor olursa olsun, anında çözüm getirir ve inanılmaz bir çabukluk ve temizlikte çözerdi.

Kısaca diyebilirim ki hocam Emin Barın, son yüzyılda ülkemizdeki en büyük yazı, cilt ustasıydı ve birkaç grafik ustasından da biriydi. Kendisini rahmet ve minnetle bir kez daha anıyorum.