Hit (5677) M-120

Hz. Mevlananın Lakapları

Yazar Adı : İlim Dalı : Biyografi
Konusu : Dili : Türkçe
Özelliği : Makale Türü : Müstakil
Ekleyen : Nurgül Çepni/2009-07-08 Güncelleyen : /0000-00-00

Hz. Mevlânanın Lâkapları

Mevlâna” lâkabı, efendi, sahip, mâlik anlamında Arapça sıfat olan “Mevlâ” kelimesiyle; "biz" anlamındaki Arapça bitişik şahıs zamiri “nâ”dan oluşmakta ve “efendimiz” anlamına gelmektedir. Arapça"da genel olarak “el-Mevlâ”, diğer Doğu dillerinde “Mevlâna” lâkapları, İslâm dünyasında hürmet belirtmek için önemli kişilerin isimlerinin önünde kullanılmıştır. Aynı kullanım Osmanlı döneminde âlim ve faziletli kişiler için de söz konusu olmuştur.

Mevlevî” lâkabı , Allah, sahip, efendi gibi anlamlar taşıyan “Mevlâ” kelimesine nispet "yâ"sı eklenerek oluşturulmuş bir kelime olup “Mevlâ"ya mensup” anlamındadır. Allah"a bağlı, ilâhî, dinî anlamıyla bu kelime İslâm dünyasında önemli bilgin ve şeyhler için lâkap olarak kullanılmıştır. Günümüzde de bilhassa Hindistan"da bu anlamıyla kullanılmaktadır.

Mullâ” (Mollâ) kelimesi de lâkap olarak Mevlâna için az da olsa kullanılmıştır. Bu kelime, muhtemelen Arapça "Mevlâ" kelimesinin İranlılar tarafından bu şekilde telaffuz edilmesiyle oluşmuştur. Türkçe"de de bazen “Munlâ” (Monlâ) şeklinde telâffuz edilen kelime de aynı özellikte olmalıdır.

Hudâvend” kelimesiyle eş anlamlı olan “Hudâvendigâr” da Menâkıbu"l-ârifîn"den ve Sipehsâlâr"ın Risâle"sinden anlaşıldığına göre Mevlâna için çocukluk yıllarından itibaren kullanıla gelmiştir. Menâkıbu"l-ârifîn"de babasının bu lâkabı Mevlâna için kullandığı belirtilmektedir. Anılan iki eserde bu unvan çoğunlukla “Hazret-i Hudâvendigâr Mevlâna” ve “Hudâvendigâr Mevlâna Celâleddin” şeklinde anılmaktadır. "Hudâvendigâr" kelimesi efendi, sahip, sultan ve Allah anlamlarını taşımaktadır. Kelimenin efendi, sultan ve benzeri anlamından hareketle Türkçe"de başta Sultan Murad Hüdâvendigâr olmak üzere çeşitli şahıslar için kullanıldığı vâkidir.

Şeyh” lâkabı Mevlâna için oğlu Sultan Veled"in eserlerinde, XIV. asır kaynaklarında ve sonrasında kullanırken günümüz kaynaklarında pek anılmaz. İhtiyar, önemli kişi, bilgin ve önder gibi anlamlar taşıyan kelime mezhep ve tarikat önderleri için de kullanılmıştır.

Belhî” ve “Rûmî” sıfatları bazen birlikte bazen ayrı olmak üzere yaygın olarak kullanılagelmiştir. Ancak Rûmî sıfatının Mevlâna"nın ve Sultan Veled"in eserlerinde bulunmadığı, Sipehsâlâr"ın Risâle"si ile Menâkıbu"l-ârifîn"de de belirtilmediği bilinmektedir.

Mevlâna için üzerinde durulacak son mensubiyet bildiren sıfat, “Konevî” (Konyalı) sıfatıdır. Mevlâna"nın adıyla birlikte önceki asırlarda anılmış olan bu sıfatın, her nedense son asırda dillerde dolaşmaması ve hatta araştırmaya dayalı eserlerde dahi yerini koruyamamış olması dikkat çekicidir.

Muhyiddîn Ebû Muhammed el-Kureşî (1297-1374), el-Cevâhiru"l-muziye fî tabakati"l-Hanefiye isimli eserinde Mevlâna"nın Hz. Ebubekir"e ulaştırdığı soy silsilesini verdikten sonra, “el-ma"rûf bi-Mevlâna Celâleddîn el-Konevî “Mevlâna Celâleddin el-Konevî diye meşhurdur” kaydını koymuştur.

free abortion pill questions about abortion pro life abortion
Yayınlandığı Kaynak :
Yayınlandığı Dergi : a Sanat ve Edebiyat Dergisi
Sanal Dergi :
Makale Linki :
Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort