Hit (4328) M-118

Mevlana ve Karl Marx

Yazar Adı : İlim Dalı : Yazar Hakkında
Konusu : Dili : Türkçe
Özelliği : Makale Türü : Müstakil
Ekleyen : Nurgül Çepni/2009-07-08 Güncelleyen : /0000-00-00

Mevlana Ve Karl Marx

Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları arasında çok dikkate değer bir ter­cüme çıktı.

Adı: «Bugünkü Sovyet İdeolo­jisi» yazan Gustav A. Wetter adında çağdaş bir Alman mütefekkiri.

Tercüme eden rah­metli Cemil Ziya Şanbey.

Cemil Ziya Şanbey Almanca ve Türkçeyi çok iyi bilen, yüksek kültürlü, eskilerin deyimi ile her iki dilin «gavamızına vakıf» pek değerli bir şahsiyetti.

En derin felsefî me­seleleri ele alan «Bugünkü Sovyet İdeolojisi» tercümesi onun sadece dile değil, fikirlere de ne kadar hakim olduğunu gösteriyor.

Marksizm bazı gazete fıkracılarının zan­nettikleri gibi, bir takım heyecanlı sözlerle derhal yere seriliverecek bir doktrin değildir.

Yalnız Doğu'da değil, Batı'da da son derece ciddî marksist yazarlar vardır.

Onların eser­lerini okuyan bir gence çoğu küfür ve kolay edebiyata dayanan tenkitler tesir etmez.

Marksizme karşı olan bir insan her şey­den önce onu ciddiye almalı, en ince nokta­sına kadar bilmeli ve gücü yetiyorsa, ona hissi değil ilmî bir şekilde cevap vermelidir.

İşte, Cemil Ziya Şanbey'in tercüme ettiği ki­tap, böyle bir zihniyetle yazılmış, büyük bir dikkatle okunması gereken bir eserdir.

Gustav A. Wetter, Marksizmi ve bugün­kü Sovyet ideolojisini, kaynaklarına giderek ciddî bir şekilde inceliyor ve tamamiyle ilmî ve felsefî esaslara uygun olarak tenkit ediyor. Bu bakımdan onu sağcıların değil, solcuların da okumaları ve uğruna savaştıkları fikirleri bir de karşı tarafın gözleriyle ince elekten geçirmeleri gerekir. Tabiî içlerinde «hakikat duygusu» kalmışsa.

Gustav A. Wetter, kitabında Marksizmin iddialarını tedkik ederken, onun dayandığı temel fikirlerden birisi olan materyalizm üze­rinde ısrarla durur.

Materyalizme göre kâi­natta var olan her şey maddeden türemiştir. Ruh veya şuur, maddi hâdiselerin bir aksin­den ibarettir.

Fakat cansız maddeden canlı madde, uz­viyet ve uzviyetten şuur veya ruh nasıl doğ­muştur? Materyalizmin çürük taraflarından biri, mahiyetleri itibariyle birbirinden farklı olan «madde», «hayat» ve «şuur»u, aynı varlığın çeşitli tezahürleri saymasıdır.

Gustav A. Wetter bu üç makul delille bu üç varlık ta­bakasının birbirine irca edilemeyeceğini orta­ya koyuyor.

Ona göre maddede «düşünme gücü» yoktur. Beyin duyu organlarından ge­len verileri bir araya toplayan kompleks bir âletten ibarettir, etrafını çeviren maddî kâi­nattan mahiyeti itibariyle farklıdır.

Gustav A. Wetter bu konuda şöyle diyor:

İnsan şuuru, sadece maddî bir inikasın ve hattâ aktif bir inikasın çok, ama pek çok ötesinde kendini gösteren bir faaliyet vetiresi içindedir. O, sadece varolan bir şey değildir, yalnız yapmakla yetinmez, aynı zamanda ne yaptığını bilir ve bunun dışında kendini de müdriktir (s. 87).

Gustav A. Wetter'e göre, şuur veya ruh maddeye irca edilemez. O madde âleminin içinde bulunmakla beraber ondan mahiyeti itibariyle ayrı bir varlıktır.

İnsan hayatında maddenin büyük rolü ol­makla beraber, maddeyi bir obje olarak gören, onun kanunlarını araştıran ve ona istediği şekli veren ruh veya düşüncedir.

İnsanın ağır­lık noktası, «Ben», dışarda değil içindedir.

Gustav A. Wetter'in ileri sürmüş olduğu bu delil yeni değildir. Çok eski çağlardan be­ri insanoğlu, kendisinin cansız tabiat ve hay­vandan farklı olduğunu görmüş ve söylemiş­tir. Bizim eski kültürümüz, birbirine irca edi­lemez, madde-ruh tezadına dayanır. Edebiya­tımızda bu tezadı belirten pek çok örnek var­dır.

Bir fikrin «eski» olması onun «yanlış» olmasını gerektirmez. «Yeni» mutlaka «güzel» ve «gerçek» değildir.

Bundan dolayı gözü ka­palı olarak «eski»yi, «kötü» ve «yanlış» te­lâkki etmek makul bir hareket değildir.

Ruhundan taşan ışık nurdan bir yol gibi yüzyıllar ötesinden bugüne kadar gelen Mevlânâ, Abdülbaki Gölpınarlı'nın pırıl pırıl bir dille tercüme ettiği Mecâlis-i Sab'a (Yedi mec­lis) kitabında, ruhun maddeden ayrı bir mahi­yeti olduğunu çeşitli örneklerle ortaya koyar. İnsan bilgi, sanat ve hünere sahip bir varlıktır :

«Derinin, etin, kemiğin, hünerden, sanat­tan ne haberi olabilir? Hani bir tilki çayırlıkta gezerken bir yere asılmış bir kuyruk gördü. Burada dedi, mutlaka bir tuzak var, bu, bir avcının işi» çayırlıkta kuyruk bitmez ya, kuy­ruğun çayırda-çimende ne işi var? Şimdi in­sanın da bu çayırlığa benzeyen varlığında an­cak et, deri, kemik meydana gelir; bu him­metlerin, bu isteklerin ne işi var orda?» (Me­câlis-i Sab'a, Konya, 1969, s. 96)

İnsanın içindeki ruh veya şuur tilkinin çayırlıkta gördüğü kuyruğa benzer. Bu ikisi arasında bir münasebet yoktur. Ruh, vücut ve dünyanın içindedir, ama, onlardan farklı bir varlıktır. İnsanı, cansız madde ve hayvan­dan ayıran ruhu, yani, şuuru, düşüncesi ve iradesidir.

Çağdaş filozofların büyük bir kısmı, in­san varlığının dünya veya topluma irca edi­lemeyeceği üzerinde ısrarla durmuşlardır.

Be­nim şahsen fikirlerine büyük değer verdiğim üç çağdaş filozof, Alain, Jaspers, Berdiaef, «Ben» veya «süje»yi, «madde» veya «obje»-den tamamiyle ayırırlar.

Yunus'un üzerinde durdukça derinleşen: Bir ben vardır bende benden içeri mısraı, eski veya yeni pek çok filozofun ka­bul ettiği temel bir hakikati ifade eder.

Ma­teryalistleri yanıltan şuur veya ruhun vücut içinde bulunması ve ona sımsıkı bağlanması­dır. Fakat bir şoför de arabanın içindedir ve arabaya bağlıdır.

«İçinde bulunuş» ve «bağlı oluş» ne ruhun vücutla, ne de şoförün kullan­dığı makine ile aynı olduğu mânasına gelmez.

Mevlânâ, «Yedi Meclis»te aynı fikri şöyle ifade eder:

Sen cansın, öyle olduğu halde kendini beden sanmadasın

Sen sudanibaretsin, fakat kendini testi sanıyorsun (s. 71)

Mevlânâ bu mısralarıyle yüzyılların öte­sinden materyalistlere böyle cevap verir.

İnsana bu iki bakış tarzı, insanla ilgili her şeyi, toplum ve kültür meselelerini ele alış tarzlarını da değiştirir.

Gustav A. Wetter'in kitabını okuyanlar, sadece materyalizm ve Marksizme değil, ken­di kültürümüze de başka bir gözle bakacak­lardır.

Fakat kitap sırf kendi içinde bugünkü Sovyet ideolojisinin tahlil ve tenkidi olarak da değerli bir eserdir.

İnsanlığı felâketlere sürükleyen Materya­lizm ve Marksizm'e karşı en tesirli silâh bu nevi eserlerdir.

Fikre karşı ancak fikirle kar­şı konulabileceğini unutmamalıyız.

Gustav A. Wetter, Marksizmi ve bugün­kü Sovyet ideolojisini, kaynaklarına giderek ciddî bir şekilde inceliyor ve tamamiyle ilmî ve felsefî esaslara uygun olarak tenkit ediyor. Bu bakımdan onu sağcıların değil, solcuların da okumaları ve uğruna savaştıkları fikirleri bir de karşı tarafın gözleriyle ince elekten geçirmeleri gerekir. Tabiî içlerinde «hakikat duygusu» kalmışsa. Gustav A. Wetter, kitabında Marksizmin iddialarını tedkik ederken, onun dayandığı temel fikirlerden birisi olan materyalizm üze­rinde ısrarla durur. Materyalizme göre kâi­natta var olan her şey maddeden türemiştir. Ruh veya şuur, maddi hâdiselerin bir aksin­den ibarettir. Fakat cansız maddeden canlı madde, uz­viyet ve uzviyetten şuur veya ruh nasıl doğ­muştur? Materyalizmin çürük taraflarından biri, mahiyetleri itibariyle birbirinden farklı olan «madde», «hayat» ve «şuur»u, aynı varlığın çeşitli tezahürleri saymasıdır. Gustav A. Wetter bu üç makul delille bu üç varlık ta­bakasının birbirine irca edilemeyeceğini orta­ya koyuyor.
Yayınlandığı Kaynak : 1973-04-01
Yayınlandığı Dergi : Yeni a Dergisi
Sanal Dergi :
Makale Linki :
Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort