Neccârânlar - Cemâat-i Neccârân-ı Hâssa

Maaş defterlerinde “cemâat-i neccârân-ı hâssa” olarak geçen hassa marangozları, mimari eserlerin ahşap aksamlarıyla Kur’an-ı Kerim mahfazaları, rahleler, yazı takımları, sandıklar olmak üzere çeşitli ahşap küçük el sanatı ürünlerini hazırlamaktaydılar. Görev sahaları geniş olmasına rağmen saray teşkilatında az sayıda sanatçının görev almış olması, bu bölükte az sayıda ancak ünik nitelikte eserlerin hazırlandığını düşündürmektedir.

Osmanlı saray hazinesinin ayrılmaz parçalarını oluşturan ahşap eserlerde özellikle 16. yüzyılda sıklıkla kullanılan teknik kakma tekniğidir. Zeminden farklı bir ağaç türü, sedef, fildişi ve bağ gibi farklı malzemeler kullanılarak yapılan bu teknikte, kakma yapılacak ağaç türü olarak ise sıcak iklimlerde yetişen ve siyah renkte sert bir ağaç olan abanoz seçilmekteydi. Sedef ve fildişleri yapıların kapı, pencere, dolap kapaklarında, mobilyalarda ise bağa ile karışık olarak kullanılmaktaydı. Şam işi adı verilen teknik de ahşap üzerine uygulanmakta, sedef parçalarının etrafı ince madeni tellerle çevrilmekteydi. Dönem üslubuna uygun motifler kullanılarak yapılan bir diğer ahşap bezeme tekniği olan sedef mozaik tekniği de 16. yüzyılda yaygın olarak görülen bir diğer yöntemdir.

Maaş defterlerine göre hassa neccarlarının sayısı 1526 tarihinde dokuz iken, en kalabalık oldukları dönem olan 1596 tarihinde otuz dörde kadar çıkmıştır. 17. yüzyıl ortalarına kadar az miktarda bir düşüş yaşamış olan bölüğün mevcudu 18. yüzyıl boyunca beş olarak kaydedilmiştir.