Kurum Türü : Osmanlı Sanat Kurumları | Kurucusu : |
Eğitim Dili : | Kuruluş Tar : |
Ülke / Şehir : / İstanbul | Özellik : Silah Yapımı Sanatları |
Ekleyen : /2015-04-25 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Kardgeranlar-Cemâat-i Kardgerân-ı Hâssa
“Cemâat-i kardgerân-ı hâssa” olarak defterlere geçen bu bölük hassa bıçakçılarından oluşmaktadır. Grubun görevi sultan ve saray yetkilileri için sanatsal değeri olan bıçak, hançer vb. kesici aletleri üretmek ve bunların bezemelerini hazırlamaktır. Bezemesi ve malzemesine göre bir statü göstergesi olan bıçağın kullanımı Osmanlı’da kadınlardan yaşlılardan ve her kademedeki saray görevlilerine kadar oldukça yaygındır.
Osmanlı saray bıçakları da diğer silahlar gibi altın kakma, kazıma gibi tekniklerle oluşturulan tasvirler, bitkisel bezemelerle ve yakut, elmas, zümrüt, firuze gibi değerli taşlarla süslenerek birer hazine objesi haline gelmiştir. Bu bıçakların üzerlerinde ayrıca dua, yapıldığı tarih ve kimin için yapıldığı gibi bilgiler de yazılı olarak görülmektedir. Bu şekilde hazırlanan örnekler devlet törenlerinde kullanılmış veya sultan ve üst düzey saray görevlilerinin koleksiyonunda yer almıştır. Bıçak bölümü bu tekniklerle hazırlanan örneklerin kabza kısımları da yine ahşap, fildişi, billur ve çeşitli madenlerden yapılarak üzerleri bıçak kısmıyla aynı üslup özellikleri gösteren bezemelerle süslenmiştir.
1526 tarihli maaş defterinde sayıları on sekiz olarak görünen bıçakçılar bölüğünün adı, hassa eğecileri olan sühangerânlarla birlikte kaydedilmiştir.[1] 1 5 96 tarihli defterdeki mevcudu kırk bire çıkıp bu tarihten sonra düşmeye başlayıp, 18. yüzyılda bölükteki sanatçı sayısı yediye kadar düşmüştür.[2]
[1] İsmail Hakkı Uzunçarşılı, “Osmanlı Sarayında Ehl-i Hiref (Sanatkârlar) Defteri”, a.g.m., s.42,43.
[2] Bahattin Yaman, Osmanlı Saray Sanatkarları 18. Yüzyılda Ehl-i Hiref, a.g.e., s.83,186-189.