Soru: Hocam telkin diye bir şey var mı ölüye mi verilir yoksa sekeratta bulunana mı?

el Cevab: Telkin sünnettir.  

Ölüm Öncesi Telkin Verilmesi Sünnettir.

Ebu Said el Hudri (ra) dan:

''Efendimiz (sas) ölülerinize la ilahe illallah kelimesini telkin edin'',[1] buyurdular.

عن أبي سَعِيدٍ الْخُدْرِيّ رضي الله عنه قال :
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : لَقِّنُوا مَوْتَاكُمْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ

Telkin verilmesinin sebebi ölmeden evvel son sözleri la ilahe illallah olanlara efendimizin müjdesidir.

''Kimin ölmeden son sözü la ilahe illallah olursa ona cennet vacib olur''.[2]

وعَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ رضي الله عنه قَالَ :
سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ : مَنْ كَانَ آخِرُ كَلامِهِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ

Definden Hemen Sonra Telkin Verilmesi Sünnettir

Ölmeden önce ölüm emareleri beliren Müslüman’ın yanı sıra, defin işleminin hemen tamamlanmasından sonra da kabre defnedilmiş mümine selam verilip ona rabbin Allah peygamberin Muhammed (as)dır, şeklinde hatırlatmalarda bulunulması da zayıf hadislerle sabittir.

- Münker ve nekirin defnedilen şahsa sorguları Ehli Sünnetin itikad eserlerinde geçen bir inanç değeridir.

Efendimizin defn olunan mümin için burada bulunanlar ona tesebbüt edebilmesi için (sorulara doğru cevap verebilmesi için) dua etsin. Çünkü şu an kardeşiniz sorgulanmaktadır. Buyurması vefat etmiş kardeşimize yapacağımız duanın fayda vereceğine delildir.[3]

وعن عثمان رضي الله عنه قال:
 كان رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا فرغ من دفن الميت وقف عليه وقال: استغفروا لأخيكم واسألوا له التثبيت، فإنه الآن يسأل

Günümüzde yapıldığı şekilde kabir başında ki telkinin delili;

Ebu Umame el Bahili (ra) hadisidir.

Hadis et Tabarani[4] 'nin el Mu'cemu'l Kebir'inde zayıf bir senedle mervidir. Zayıf hadisle amel caizdir. Bid'at olarak nitelenmez.

Metni şudur;

عَنْ سَعِيدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَزْدِيِّ قَالَ
" شَهِدْتُ أَبَا أُمَامَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ وَهُوَ فِي النَّزْعِ فَقَالَ إذَا مِتُّ فَاصْنَعُوا بِي كَمَا أَمَرَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ إذَا مَاتَ أَحَدٌ مِنْ إخْوَانِكُمْ فَسَوَّيْتُمْ التُّرَابَ عَلَى قَبْرِهِ فَلْيَقُمْ أَحَدُكُمْ عَلَى رَأْسِ قَبْرِهِ ثُمَّ لِيَقُلْ يَا فُلَانَ ابْنَ فُلَانَةَ فَإِنَّهُ يَسْمَعُهُ وَلَا يُجِيبُ ثُمَّ يَقُولُ يَا فُلَانَ ابْنَ فُلَانَةَ فَإِنَّهُ يَسْتَوِي قَاعِدًا ثُمَّ يَقُولُ يا فلان ابن فُلَانَةَ فَإِنَّهُ يَقُولُ أَرْشِدْنَا رَحِمَك اللَّهُ وَلَكِنْ لا تشعرون فَلْيَقُلْ اُذْكُرْ مَا خَرَجْت عَلَيْهِ مِنْ الدُّنْيَا شَهَادَةِ أَنْ لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَأَنَّك رَضِيت بِاَللَّهِ رَبًّا وَبِالْإِسْلَامِ دِينًا وَبِمُحَمَّدٍ نَبِيًّا وَبِالْقُرْآنِ إمَامًا فَإِنَّ مُنْكَرًا وَنَكِيرًا يَأْخُذُ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا بِيَدِ صَاحِبِهِ وَيَقُولُ انْطَلِقْ بِنَا مَا نَقْعُدُ عِنْدَ مَنْ لُقِّنَ حُجَّتَهُ فَقَالَ رَجُلٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَإِنْ لَمْ نَعْرِفْ أُمَّهُ قَالَ فَيَنْسُبُهُ إلَى أُمِّهِ حَوَّاءَ يَا فُلَانَ ابْنَ حَوَّاءَ

Ölülerin (kabre konulanların) ziyaretlerine gelenlerin ayak tıkırtılarını duyması, إنه ليسمع

قرع نعالهم efendimizin kabirdeki beni sizin beni duyduğunuzdan daha iyi duymaktadır demesi ما أنتم بأسمع لما أقول منهم kabrin yanından geçenin verdiği selamı ölünün duyup mukabele edeceği ile ilgili sabit olan hadisi ما من رجل يمر بقبر الرجل كان يعرفه في الدنيا فيسلم عليه إلا رد الله روحه حتى يرد عليه السلام ölmüş olan ve defn edilmiş olana rabbin Allah’tır, peygamberin Muhammed’dir sen dünya hayatındayken İslamı din, Allah’ı rab, peygamber Muhammed ( sas ) Allah’ın kulu ve Rasulü olarak kabul edip iman etmiş bir mümindin şeklinde hatırlatmada bulunulması meşrudur. Bidat olmaz.

İmam Ahmed b. Hanbel defnedilen müminin kabrinin başında telkin verilmesi bazı sahabilerden rivayet edilip bu zayıf hadisle de sabit olması sebebiyle telkin hakkında yapılmasında bir beis yoktur fetvası vermiştir.

Adem as 'a Hata Nisbet Edilmesi Hakkında
Hadiste;

عن أبي هريرة عن النبي - صلى الله عليه وسلم - قال : احتج آدم وموسى فقال موسى : يا آدم أنت أبونا خيبتنا وأخرجتنا من الجنة ، فقال آدم : يا موسى اصطفاك الله - عز وجل - بكلامه وخط لك بيده يا موسى : أتلومني على أمر قدره الله علي قبل أن يخلقني بأربعين سنة فحج آدم موسى ثلاث

Musa as Adem as a sen hata edip bizi dünya hayatında imtihan edilmek durumunda bıraktın deyince; Adem as, ''Allah'ın bizi dünya hayatına göndermesi daha beni yaratmadan 40 yıl önce takdir ettiği bir kaderdir. Sen beni bununla ayıplama'' dediğini ve bu suretle ''Adem as ın Musa as a güçlü bir delil ile ikna ettiğini'' ifade etmiştir.
Peygamberimiz Musa as'ın sorusuna cevap vermeyip imtihan edilme olgusunun kader olma tarafını öne çıkararak; ''Adem, Musa ya galip geldi'' demiştir.

Hadisin Buhari 'deki Metni : [5]
 

عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ ، أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ ، قَالَ :
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " احْتَجَّ آدَمُ وَمُوسَى ، فَقَالَ لَهُ مُوسَى : أَنْتَ آدَمُ الَّذِي أَخْرَجَتْكَ خَطِيئَتُكَ مِنَ الْجَنَّةِ ، فَقَالَ لَهُ آدَمُ : أَنْتَ مُوسَى الَّذِي اصْطَفَاكَ اللَّهُ بِرِسَالَاتِهِ وَبِكَلَامِهِ ، ثُمَّ تَلُومُنِي عَلَى أَمْرٍ قُدِّرَ عَلَيَّ قَبْلَ أَنْ أُخْلَقَ ، فَقَالَ : رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : فَحَجَّ آدَمُ مُوسَى مَرَّتَيْنِ

Hadisin Müslim'deki  metni :[6]
 

عَنْ طَاوُسٍ ، قَالَ : سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ ، يَقُولُ
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " احْتَجَّ آدَمُ ، وَمُوسَى ، فَقَالَ مُوسَى : يَا آدَمُ أَنْتَ أَبُونَا خَيَّبْتَنَا وَأَخْرَجْتَنَا مِنَ الْجَنَّةِ ، فَقَالَ لَهُ آدَمُ : أَنْتَ مُوسَى اصْطَفَاكَ اللَّهُ بِكَلَامِهِ وَخَطَّ لَكَ بِيَدِهِ ، أَتَلُومُنِي عَلَى أَمْرٍ قَدَّرَهُ اللَّهُ عَلَيَّ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَنِي بِأَرْبَعِينَ سَنَةً ؟ فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : فَحَجَّ آدَمُ مُوسَى ، فَحَجَّ آدَمُ مُوسَى " . وَفِي حَدِيثِ ابْنِ أَبِي عُمَرَ ، وَابْنِ عَبْدَةَ ، قَالَ أَحَدُهُمَا : خَطَّ ، وقَالَ الْآخَرُ : كَتَبَ لَكَ التَّوْرَاةَ بِيَدِهِ .
 

Dipnotlar:
[1] Müslim, es Sahih H no: 916
[2] Ebu Davud, es Sünen, H no: 3116
[3] Ebu Davud, es Sünen, H no: 3221
[4] et Tabarani, el Mu'cemu'l Kebir, H no: 1118
[5] Buhari, es Sahih, H no: 95
[6] Muslim, es Sahih, H no: 4799