Hit (3964) F-242

Ortak Kurbanda Hisse Paylaşımı Nasıl Olmalı

İlim Dalı : Fıkıh Konusu : Kurban
Soruyu Soran : Cevaplayan : Önder Nar
Cevaplayanın Mezhebi:
Ekleyen : /2002-09-15 Güncelleyen : Fıkıh Dersleri/2020-06-01

Soru: Bir tane büyük baş hayvanın yarısına 2 hisse diğer yarısına 5 hisse giriliyor. Kurban ortadan ikiye ayırdığımız da kurbanımız kabul olur mu? 

el Cevab:  Meşru olan hisse adedi en fazla 7 dir. 
Hisselerin paylarının aralarında taksim edilmesi ölçüsüne göre eşit dağıtılması gerekir. 
- Ücretlerin de kiloların da eşit olması gerekir. 
- Bunlara göre bir büyükbaş hayvanın yarısının iki hisse diğer yarısının 5 hisse olarak taksim edilmesi fiili hadis metinlerinde ve müracaat ettiğim fıkıh metinlerinde örneğini görmediğim bir hisse taksimidir. Bir büyük baş hayvanın 7 hisse olarak kesilmesi açısından caiz, hisselerin eşit olmaması açısından sünnete uymayan, hisselerde bazılarının bazılarından fiyat farkı olması sebebiyle de örneği olmayan bir durum olur. Böyle bir şeyi eğer yaptıysanız kurbanınız sahihtir ama bir daha yapmayın derim. 
- Tekrar aynı durumda kalırsanız, hayvanın yarısını iki hisse saymak yerine 7 hisseden 4 hisseyi hayvanın yarısının almak isteyenler alır kalan 3 hisse de diğerlerinin olur.

Aşağıda el Kasani’nin Bedaius Sanai VI. 304 ve VI. 292 de bu konuya emsal olabilecek fetvasını alıntıladım.

قال: و سألت أبا يوسف رحمه الله عن البقرة إذا ذبحها سبعة في الأضحية أيقتسمون لحمها جزافا أو وزنا قال : بل وزنا قال : قلت :
فإن اقتسموها مجازفة و حلل بعضهم بعضا قال : أكره ذلك قال : قلت : فما تقول في رجل باع درهما بدرهم فرجح أحدهما فحلل صاحبه الرجحان قال : هذا جائز لأنه لا يقسم معناه أنه هبة المشاع فيما لا يحتمل القسمة و هو الدرهم الصحيح

أما عدم جواز القسمة مجازفة فلأن فيها معنى التملك و اللحم من الأموال الربوية فلا يجوز تمليكه مجازفة كسائر الأموال الربوية
و أما عدم جواز التحليل فلأن الربوي لا يحتمل الحل بالتحليل و لأنه في معنى الهبة و هبة المشاع فيما يحتمل القسمة لا تصح بخلاف ما إذا رجح الوزن و منها أنها تقضى إذا فاتت عن وقتها و الكلام فيه من موضعين :
أحدهما: في بيان مضمونة بالقضاء في الجملة

و الثاني: في بيان ما تقضى به

أما الأول: فلأن وجوبها في الوقت إما لحق العبودية أو لحق شكر النعمة أو لتكفير الخطايا لأن العبادات و القربات إنما تجب لهذه المعاني و هذا لا يوجب الاختصاص بوقت دون وقت فكان الأصل فيها أن تكون واجبة في جميع الأوقات و على الدوام بالقدر الممكن إلا أن الأداء في السنة مرة واحدة في وقت مخصوص أقيم مقام الأداء في جميع السنة تيسيرا على العباد فضلا من الله عز و جل و رحمة كما أقيم صوم شهر في السنة مقام جميع السنة و أقيم خمس صلوات في يوم و ليلة مقام الصلاة آناء الليل و أطراف النهار فإذا لم يؤد في الوقت بقي الوجوب في غيره لقام المعنى الذي له وجبت في الوقت

و أما الثاني: فنقول إنها لا تقضى بالإراقة لأن الإراقة لا تعقل قربة و إنما جعلت قربة بالشرع في وقت مخصوص فاقتصر كونها قربة على الوقت المخصوص فلا تقضى بعد خروج الوقت ثم قضاؤها قد يكون بالتصدق بعين الشاة حية و قد يكون بالتصدق بقيمة الشاة فإن كان أوجب التضحية على نفسه بشاة بعينها فلم يضحها حتى مضت أيام النحر يتصدق بعينها حية لأن الأصل في الأموال التقرب بالتصدق بها لا بالإتلاف و هو الإراقة إلا أنه نقل إلى الإراقة مقيدا في وقت مخصوص حتى يحل تناول لحمه للمالك و الأجنبي و الغني و الفقير لكون الناس أضياف الله عز شأنه في هذا الوقت فإذا مضى الوقت عاد الحكم إلى الأصل و هو التصدق بعين الشاة سواء كان موسرا أو معسرا لما قلنا

و كذلك المعسر إذا اشترى شاة ليضحي بها فلم يضح حتى مضى الوقت لأن الشراء للأضحية من الفقير كالنذر بالتضحية و أما الموسر إذا اشترى شاة للأضحية فكذلك الجواب

و من المشايخ من قال : هذا الجواب في المعسر لأن الشاة المشتراة للأضحية من المعسر تتعين للأضحية فأما من الموسر فلا تتعين بدليل أنه يجوز له التضحية بشاة أخرى في الوقت مع بقاء الأولى و تسقط عنه الأضحية و الصحيح أنها تتعين من الموسر أيضا بلا خلاف بين أصحابنا فإن محمدا رحمه الله ذكر عقيب جواب المسألة و هذا قول أبي حنيفة و أبي يوسف رحمهما الله و قولنا

و وجهه: أن نية التعيين قارنت الفعل و هو الشراء فأوجبت تعيين المشتري للأضحية إلا أن تعيينه للأضحية لا يمنع جواز التضحية بغيرها كتعيين النصاب لأداء الزكاة منه لا يمنع جواز الأداء بغيره و تسقط عنه الزكاة و هذا لأن المتعين لا يزاحمه غيره فإذا ضحى بغيره أو أدى الزكاة من غير النصاب لم يبق الأول متعينا فكانت الشاة متعينة للتضحية ما لم يضح بغيرها كالزكاة و إن لم يوجب على نفسه و لا اشترى و هو موسر حتى مضت أيام النحر تصدق بقيمة شاة تجوز في الأضحية لأنه إذا لم يوجب و لم يشتر لم يتعين شيء للأضحية و إنما الواجب عليه إراقة دم شاة فإذا مضى الوقت قبل أن يذبح و لا سبيل إلى التقرب بالإراقة بعد خروج الوقت لما قلنا انتقل الواجب من الإراقة و العين أيضا لعدم التعيين إلى القيمة و هو قيمة شاة يجوز ذبحها في الضحية

 

Soru Sahibi: Adem Araz
Soru: 9 kişi 2 hayvan alıp eşit para verildiği için etler karıştırılıp o şekilde pay edilir mi? (29.9.2014)

el Cevab: Büyükbaş hayvanlarda ortaklık en fazla 7 kişi olabilir. 
Bazı fakihler inek ve akranı hayvanlarda üst sınır 7 kişinin ortak olabilmesidir.
İri develerde 9 kişi de ortak girebilir fetvasını vermişlerdir. Hatta iri develerde bu sayıyı 11 ortağa kadar çıkaran fakihler vardır.

9 kişi 2 hayvanı ortak alamazlar.
Ama 2 hayvana 5 kişi ve 4 kişi girebilirler. 

Kurbanların etlerini karıştırıp sonra ortak pay etmeleri caiz değildir. 
Ama kurbanların etlerinin bir şekilde karışması durumunda önemli olan kurban kesilmesi olduğundan birbirlerinin etinden yemeleri caiz olduğu için etten yemeleri caizdir. 
Aynı şekilde etler kesim esnasında karışmasa ama torbalar karışsa bu etleri de tarafların yemesi caizdir.

Kurban için alınan hayvan kesimden önce doğursa ve anne ve yavrusu da kesilse etlerinden eşit olarak dağıtılması caiz olur. Ama 9 kişi için ancak büyük deve de bu caiz olabilir. İnek ve akranlarında ise anne kurban olarak kabul edilip yavru et olarak dağıtılır.

 

Soru Sahibi: Ü. Yldz
Soru: Büyük baş hayvana 1 kişiden 7 kişiye kadar ortak olunabiliyor.  Şimdi büyük baş hayvan yedi kurban mı sayılır yoksa tek bir kurban mı sayılıyor. Yani mesela nasıl ki küçük baş kesilince tek bir kurban oluyorsa, kişi büyük baş hayvanı1 kişi tek başına kestiğinde buda mı bir kurban oluyor.? Yoksa bir kişi tek keserse yedi kurban mı oluyor. Şayet öyle oluyorsa ortak kesilen büyük baş hayvan tam 7 kişi değil de işte örneğin (2, 3, 4, 5)  Kişi keserse mesele 5 kişi kesti her biri bir kurban sahibi oldu geriye o iki kurban payı kalıyor mu kalıyorsa nasıl olacak? (Mayıs 2020)

el Cevab: Bir kurban 1 hisseli ise küçük baş hayvan ise 1 kişiye yeter.
Büyük baş hayvan ise 7 kişi girebilir.
Büyük deve ise bu kurbana 11 kişi kadar girebilir.
Büyük baş hayvanı 7 hisse olarak keserseniz 7 kurban kesmiş olursunuz.
1 hisse olarak keserseniz bir kurban kesmiş olursunuz.
5 kişi keserseniz 5 kurban kesmiş olursunuz.

 

Devenin 10 kişi inek vs in 7 şinin kurban da ortaklığıyla alakalı hadisler için tıklayınız;

 

İbn Abbas (ra) dan;
Efendimizle birlikteydik. Kurban da ineklere 7 kişi develere de 10 kişi girdik. (Ortak kurban kestik)

عن ابن عباس رضي الله عنهما قال:
كنا مع رسول الله صلى الله عليه وسلم فحضر النحر فاشتركنا في البقرة سبعة، وفي الجزور عشرة

Ahmed b Hanbel, el Musned I.275
et Tirmizi, es Sünen II.238 H No: 905
İbn Mace, es Sünen II.1047 H No: 3131
en Nesai, es Sünen VII.222 H No: 4392

Mervan b. Hakem (ra) dan:
Efendimiz Hudeybiye günü 700 kişi idik. Her bir bedene (kurbana) 10 kişi girdik.

عن مروان بن الحكم والمسور بن مخرمة
أن رسول الله صلى الله عليه وسلم خرج عام الحديبية يريد زيارة البيت لا يريد قتالاً وساق معه الهدي سبعين بدنة، وكان الناس سبعمائة رجل، فكانت كل بدنة عن عشرة نفر

Ahmed b. Hanbel IV. 323
Tahavi, Şerhu Müşkilil Asar III.454

Not 1: Tahavi’nin Müşkil’ul Asardaki tercihi
Tahavi’nin tercihi bkz. Müşkil’ul Asar s..602-604 konu hakkındaki deve de 10 inekte 7 adedini havi rivayetler ve ikisinde de 7 kişinin ortak kesmesi ile ilgili rivayetler arasındaki cemi 604. sayfa son paragraftadır.

Not: İmam Tahavi inek ve deve de en fazla 7 kişinin kurban hissesi olacağını tercih etmiştir.

بَابٌ بَيَا ُ ن مُشْكِ ِ ل مَا رُِ ويَ عَنْ رَسُو ِ ل اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عََليْهِ وَسَلَّمَ فِي الْعَدَدِ ذِينَ يَجُوزُ َأ ْ ن يُضَحَّى ِبالْبَدَنَةِ  عَنْهُمْ ) .
حَدَّثَنَا َفهْدُ بْنُ سَُليْمَا َ ن َقا َ ل ثنا يُوسُفُ بْنُ بُهُْلو ٍ ل َقا َ ل ثنا عَبْدُ  اللَّهِ بْنُ إدْ ِ ريسَ َقا َ ل ثنا مُحَمَّدُ بْنُ ِإسْحَاقَ عَنْ الزُّهرِْيِّ عَنْ عُرْوََة بْ ِ ن الزُّبَيْ ِ ر عَنْ الْمِسْوَ ِ ر بْ ِ ن مَخْرَمََة وَمَرْوَا َ ن بْ ِ ن الْحَ َ ك ِ م َقاَلا
{ خَرَجَ رَسُو ُ ل اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عََليْهِ وَسَلَّمَ عَامَ الْحُدَيِْبيَةِ يُرِيدُ ِ زيَارََة الْبَيْتِ َلا يُرِيدُ قِتَاًلا وَسَاقَ مَعَهُ الْهَدْيَ ، وَ َ كا َ ن اْلهَدْيُ سَبْعِينَ بَدَنًَة ، وَ َ كا َ ن النَّاسُ سَبْعَ مِاَئةِ رَجُ ٍ ل
وَ َ كانَتْ كُلُّ بَدَنَةٍ عَنْ عَشَرَةٍ } َ
قا َ ل أَبُو جَعَْفر َففِي هَذَا الْحَدِيثِ َأنَّ كُلَّ بَدَنَةٍ َ كانَتْ مِنْ تِلْكَ اْلبُدْنِ عَنْ عَشَرَةٍ مِنْ الَْقوِْم الَّذِينَ كَانُوا مَعَ رَسُو ِ لل اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عََليْهِ وَسَلَّمَ حِينَئِذٍ َ غيْرَ َأنَّا َلمْ نَ ِ جدْ أَحَدًا مِمَّنْ رَوَى هَذَا الْحَدِي َ ث عَنْ
الزُّهْرِيِّ تَابَعَ مُحَمَّدَ بْنَ ِإسْحَاقَ عََلى مَا رَوَاهُ عََليْهِ مِنْ عَدَدِ النَّا ِ س الَّذِينَ كَانُوا حِينَئِذٍ مَعَ رَسُو ِ ل اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عََليْهِ وَسَلَّمَ

Not 2:
el Kasani Bedai’us Sanai (VI.303,304) de Allah Rasulu ile Hudeybiye’de deve de 10 inekte 7 kişi ile kurban kestik rivayetini de yine Hudeybiye’de deve ve inekte 7 kişi kestik rivayetlerini nakletmiş Rivayetlere ihtiyatla yaklaşmak gereği, büyük baş hayvanlarda ittifak edilen sayının 7 olmasının ve devede 10 sayısının fukahanın ihtilaf etmesine nazaran ihtiyaten terk edilmesinin tercih edilmesi gerektiği ifade etmiştir.

Ayrıntılı bilgi indirme linkleri bölümündedir.
 

Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort