İlim Dalı : Fıkıh | Konusu : Faiz |
Soruyu Soran : | Cevaplayan : Önder Nar |
Cevaplayanın Mezhebi: | |
Ekleyen : /2005-09-14 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Soru: Hocam bir kişinin babası faizden kazanıyorsa sürekli mesela tefeci gibi. Bunu bilen ergenlik çağını geçmiş dinine bağlı mesela 17 yaşında bir genç para kazanacağı hiç bir imkan olmazsa ne yapmalıdır (lise okuyor vb.)? Babasının eve getirdiği parayı yemeli mi yoksa bunun dışında bir şey mi yapmalı?
el Cevab: Bu tür konular da,
- Mesela şöyle olursa, üzerinden hüküm bina etmek hatalı olabilir. Sizin hata gördüğünüz bir şey mekruh olabilir. Tam olarak detay bilmeliyim ki söyleyeceklerimin sorumluluğunu alabileyim.
Ama genel olarak elden geleni yapmakla mükellefsiniz. Haram da rızıktır.
Elden gelen yapmaktan kasdım şudur; ilk fırsatta helal yoldan kazanılan parayla rızkınızı temine yönelmek ve Allah’tan af dileyerek yaşamak. Kurtuluşu gerçekten Allah’tan niyaz eden bir şekilde kurtulur. Kurtuluşa kadar yediğiniz içtiğiniz giydiğinizin bu halde olursanız af olacağını ümid ederim.
Mülahaza: Şems-i Kimyâ
-Helal olmayan paradan ev geçindiriliyor ve siz de bu eve gitmek, yemek, içmek zorunda kalıyorsanız, yediğinizin karşılığını para olarak verirseniz yediğiniz içtiğiniz helal olur mu? Hüküm nedir bu konuda?
el Cevab: Helal olmayan para kavramı ve bunun uygulamadaki yansımaları hoca tarafından bilinmelidir.
Bazı cemaatlerin meşreplerine göre yetişmiş ilim adamları vardır ve duruma göre meşrebin görüşlerini fetvaya bağlarlar ve bunlar da diğer müslümanlara sıkıntı oluşturur.
-Fetva da takva olan ve ahvat olanı tercih eden ilim adamalarının tercihleri vardır. Bunlar bazı şeyler ve ameller hakkında konuştuklarında bunlara göre yaşamayanlara kötü gözle bakılmasına sebebiyet verebiliyorlar.
-Bankada elektronik uzmanı, bilgisayar mühendisi, programcı olarak çalışmak mesela. Bazılarına göre faiz alan veren ve aracı olan işlerini kolaylaştıran sınıfına girer aldıkları para haramdır ve bununla ev geçindirenlerin yemekleri yenmez...
Ama temelde bilgisayar mühendisi olan bir adamın banka sistemi üzerine eğitim almış insanın emeği karşılığı aldığı para helaldir. Haram olan muamele, banka sahibinin fiilidir ve bankayla iş yapanların işidir ve bankanın ortaklarının fiilidir.
Sadece bankada iş bulabilen bir mühendisin aldığı para aldığı eğitim ve çalışma karşılığıdır ve bu da helaldir.
Şüphe mahalli ise banka da çalışmaktır.
Şüpheli şeylerden kaçmak takvadır. Haram olmayan bir fiille para kazanmak ise helaldir.
Dolayısıyla helal olmayan para nitelemesinde dikkatli olunmalıdır. Bir fakihin nitelemesi ile helal olmayan para nitelemesi yapılıyorsa buna itibar edilir ve edilmelidir.
Ek:
Evini şüpheli rızıkla geçindiren adam başka iş bulamıyorsa bu başka iş buluncaya kadar zarurete binaen caizdir.
İş bulduğu anda zaruret ortadan kalkar ve haramlık geri döner.
-Anne babası velisi meşru olmayan yollardan para kazananlar temel hayati ihtiyaçlarında günahkar olmazlar. Günah ''veliye'' aittir.
Kazancın sebebinin farkında olanlar yine de istiğfar ve af dilemeye devam etmelidirler. Çok uzun seneler bu böyle sürse bile.