İlim Dalı : | Konusu : |
Soruyu Soran : | Cevaplayan : Önder Nar |
Cevaplayanın Mezhebi: | |
Ekleyen : Sümeyye Abacı/2020-06-18 | Güncelleyen : Sümeyye Abacı/2020-06-18 |
Soru: Bu hadis sahih midir?
Huzeyfe’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah (sav), “Mümin kişiye nefsini küçük düşürmesi yaraşmaz” buyurdu. Bunun üzerine, “Kişinin nefsini küçük düşürmesi nasıl olur?” diye sordular. Resûlullah (sav) şöyle buyurdu: “Gücünün yetmediği işlere kalkıştığı için birçok belaya duçar olur.”
(İM4016 İbn Mâce, Fiten, 21)
https://hadislerleislam.diyanet.gov.tr/sayfa.php?CILT=1&SAYFA=303
el Cevab:
Bu rivayet zayıftır ya da hassen li gayrihidir.
Yazdığınız rivayetin Türkçe tercümesi sorunludur.
Rivayetin Arapça metni:
عَنْ عَلِيٍّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَيْسَ لِلْمُسْلِمِ أَنْ يُذِلَّ نَفْسَهُ .
قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَكَيْفَ يُذِلُّ نَفْسَهُ؟ قَالَ: يَعْرِضُ مِنَ الْبَلَاءِ لِمَا لَا يُطِيقُ
Huzeyfe’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah (sav), “Mümin kişiye nefsini küçük düşürmesi yaraşmaz.” buyurdu. Bunun üzerine, “Kişinin nefsini küçük düşürmesi nasıl olur?” diye sordular. Resûlullah (sav) şöyle buyurdu: “Gücünün yetmediği işlere kalkıştığı için birçok belaya duçar olur.”
(İM4016 İbn Mâce, Fiten, 21) https://hadislerleislam.diyanet.gov.tr/sayfa.php?CILT=1&SAYFA=303
Tercüme ye dikkat çekmek istiyorum.
Mümin kişiye nefsini küçük düşürmesi yaraşmaz.
لَيْسَ لِلْمُسْلِمِ أَنْ يُذِلَّ نَفْسَهُ .
Tercümenin doğrusu:
"Mümin kişi kendisini perişan edecek (güç yetiremeyeceği) işe girmemelidir." Olmalıdır.
Zaten soruya verilen cevaptan bu mana anlaşılmaktadır. Tercümede de bu mana gözetilmeliydi. Zira kişinin nefsini küçük düşürmesi fiili mezmum değil, övülmüş bir fiildir.
Tercümede ikinci sıkıntılı yer.
"Gücünün yetmediği işlere kalkıştığı için birçok belaya duçar olur," şeklindeki cümledir.
Bu cümlenin Arapçası:
قَالَ: يَعْرِضُ مِنَ الْبَلَاءِ لِمَا لَا يُطِيقُ
“Gücünün yetmediği yani mükellef olmadığı işlerle meşgul olursa kendisini perişan etmiş olur.” Olmalıdır.
Ama tercümede gücünün yetmediği işlere kalkıştığı için birden fazla bela başına gelir denilmiş. Bu lafızlar ile bu mana çıkmaz.
Mana yönünden tercümede böyle bir sıkıntı var.
Bu rivayetin kaynakları ve ravilerinin hemen hepsinde sıkıntı vardır.
Bu sebeple bazıları bu sözün hadis değil Hasan el Basri’nin sözü olduğunu bile söylemişlerdir.
Gerekirse bu kritikleri de yapmak uygun olur.