Servet-i Fünun Dergisi

Aslen bir bilim dergisi olarak, Recaizade Mahmud Ekrem'in Mekteb-i Mülkiye'den öğrencisi Ahmet İhsan Tokgöz tarafından 27 Mart 1891'de çıkarılmaya başlanır.

Fen, magazin, sanat ve edebiyat dergisidir.

İstanbul'da haftalık olarak yayımlanan Servet-i Fünûn, zaman zaman yayınına ara vermek zorunda kalmıştır.

Yarım yüzyılı aşan yayın hayatı boyunca (54 yıl) 2464 sayı çıkmıştır.

Derginin kurucusu ve sahibi olan Ahmet İhsan (Tokgöz, 1868 - 1942) başmuharrirlik görevini uzun yıllar üstlenir.

Dergide Tevfik Fikret (1867 - 1915), Hüseyin Cahit (Yalçın, 1874 - 1957) ve yeni harflerin kabulüyle Servet-i Fünûn - Uyanış adını aldıktan sonra Halit Fahri (Ozansoy, 1891 - 1971) gibi ünlü edebiyatçılar yayın müdürü olarak görev yaparlar.

Ahmet İhsan, Servet-i Fünûn'dan önce Şafak (1886), Ümran (1889) gibi kültür, sanat ve magazin dergilerini çıkarır.

Hükümet tarafından, çıkardığı dergiler kapatılan Ahmet İhsan, Servet gazetesinin sahibi D. Nikolaidi'nin desteği ve izni ile bu gazetenin eki şeklinde Servet-i Fünûn'u çıkarmaya başlar.

Servet gazetesi kendisinden beklenen hizmeti veremeyince kapanır (1892).

Böylece bir yıl sonra, Servet gazetesinin eki olan Servet-i Fünûn, bağımsız yayın organı olur.

Ahmet İhsan, matbaasını kurup, Servet-i Fünûn'un imtiyazını üzerine alınca; "iyi bir resimli haftalık gazete çıkarmak.. ister.

Avrupa'da o dönemde yeni kullanılan "çinkografi" tekniğini inceler.

Yazışmalar sonucunda ünlülerin resimlerinden oluşan "galvano kalıp"lar getirtir.

Avrupa'ya gider ve yeni baskı tekniklerini öğrenir.

Fransa'dan kağıt ithalatı yapan Ahmet İhsan, baskı tekniği yönünden Servet-i Fünûn'un, dönemin en iyi dergisi olmasına gayret eder.

Bu konudaki çalışmalarını taktir eden Saray'dan nakdî yardım bile görür.

Teknik yönden, dönemin önemli dergileri üzerine yapılan bir değerlendirmede şöyle denilmektedir: "Bu dönemin baskısı, dizgisi, bugün için tarihsel birer belge değeri taşıyan resimleriyle ün yapan Şehbal yanında, edebiyata ağırlık veren Mecmua-i Ebüzziya, Servet-i Fünûn ve özellikle de Resimli Kitap gibi dergileri önemlidir."

Servet-i Fünûn'un ilk sayılarında, dönemin diğer pek çok dergisinde olduğu gibi, "fennî" konulara ağırlık verilmesinin yanında, magazin konularına da yer verilir.

Bu dönemde, dergide yer alan yazıların pek çoğu Ahmet İhsan tarafından yazılır.

Ahmet İhsan, dergiye, okuyucunun ilgisini çekmek, okuyucuyu bilgilendirmek ve o dönemde çok ihtiyaç duyulan buluş yapacak kişilerin yetişmesine katkıda bulunmak amacıyla; batıdaki yeni buluşları tanıtan ve hayal ettiren yazılar tercüme eder.

Servet-i Fünûn'un kuruluşundan çok önce başladığı (1880) tercüme işinde özellikle, Jules Verne'nin (1828 - 1905) eserlerini yukarıdaki sebeplerden dolayı tercüme eder.

Servet-i Fünûn'un basın tarihinde ve edebiyat alanındaki önemli yeri, 1895'ten sonra bu dergi etrafında yaşanan gelişmelerden kaynaklanır.

Çünkü bu tarihten itibaren dergi, eski-yeni edebiyat tartışmasında yenilik taraftarlarının yayın organı olur.

"Naci-Ekrem mücadelesi" hükümetin araya girmesi ve Muallim Naci'nin ölümü üzerine kapanır (1893).

Ancak Muallim Naci (1850-1893) taraftarları ile Recaizade Mahmut Ekrem (1847-1914) arasındaki tartışmalar devam eder.

Musavver Malumat'ın başyazarı Mehmet Tahir ile Recaizade Mahmut Ekrem arasında 1895 yılı sonuna doğru başlayan "kafiye" tartışması ortamın yeniden kızışmasına ve dikkatlerin dergiye çevrilmesine, yenilik yanlılarının bu dergi etrafında toplanmasına yol açar.

Dergi 26 Mayıs 1944’de kapanır.