Hit (5093) D-63

İştirak Mecmuası

Yazar İşl.Müd. : Sahibi :
Yayın Logosu : Yayın Dili : Osmanlıca
Yayın Aralığı : Dergi Türü : Sosyalist
Ekleyen : Nurgül Çepni/2010-02-23 Güncelleyen : /0000-00-00

İştirak Mecmuası

Türkiye’nin İlk Sosyalist Dergisi “İştirak” ve Sahibi Sosyalist Hilmi Erol Üyepazarcı’dır.
Sosyalist fikirlerin sözcülüğünü yaptığını ifade eden ilk dergi sonraları “sosyalist” veya “iştirakçi” adıyla ünlenecek olan Hüseyin Hilmi’nin çıkardığı “İştirak” dergisidir.
İlk sayısı 13 Şubat 1325’te (26 Şubat 1909) çıktı; dergi haftalık, büyük boy 16 sayfadır.

2 Eylül 1326’da (15 Eylül 1910) çıkan 20. sayısından sonra mahkeme kararıyla kapatıldı, yerini iki sayı çıkan “İnsaniyet” dergisi aldı ve ondan sonra yayını 1912’ye kadar devam etmedi.

1912’de İttihatçıların iktidardan düşmesi üzerine yeniden yayınlanmaya başladı ve yine 20 sayı yayınlandı.

14 Teşrinievvel 1328’de (27 Ekim 1912) günlük gazeteye dönüştü.

Ancak kısa süre sonra, İttihatçılar Bab-ı ali baskını ile idareye tekrar el koyunca kapandı.

İştirak’in ilk 18 sayısının başlığı altında “Biri yer, biri bakar; kıyamet ondan kopar” ibaresi vardır.

18. sayıdan sonra ise Tevfik Fikret’ in ünlü “Milletim nev’i beşerdir, vatanım ruy-i zemin” dizesini görürüz.

Dergi ilk sayısında amacını açıklarken sözü şöyle bağlamaktadır; “İnsaniyete hizmet için olan şu teşebbüsümüz bizce büyük bir ehemmiyete haizdir, ümit ediyoruz ki bu adım terakkiye, ittihata doğru olan hareketin girizgahı olacaktır.”

Dergide sosyalizmi tanıtan yazılara önem verilmektedir; “Sosyalizm Nedir” başlıklı yazı dizisi ilk sayıdan başlayıp devam etmekte, “Sosyalizm ve Köylüler”, “Sosyalizmin Geleceği”, “İşçi ve Düşün Adamları”, “Amerikalı Bir Milyarderin Bir Sosyalist ile Konuşması”, “Tatil-i Eşgal” (Grev), “Bugünkü Toplumsal Sınıfların Oluşması”, “Sermaye ve Emek” tarzında yazı dizileri sürekli yer almaktadır.

Dış dünyadan haberlere de rastlamak mümkün; örneğin Marsilya’daki grevler, Rusya’da sosyalistlerin yargılanması gibi olaylar günü gününe izlenmekte ayrıca ünlü sosyalistlerin (Blanqui, Prud’homme, Bakunin) yaşam öyküleri yer almaktadır.

Bunların dışında ikinci sayıda Bursa’da ipek tezgahlarında zor koşullar altında çalışan amele kızların milletvekillerine açık mektubu dikkate değer.

13. ve müteakip sayılarda Tramvay Şirketi çalışanlarının grevine geniş yer verilmiş, bunu Tophane Fabrikası işçilerinin eylemlerinin anlatılması izlemiştir.

Osmanlı hanedanına damat olanlara maaş bağlanması üzerine de çok şiddetli tenkitler yapılmaktadır.
“İştirak”te, kendisine saldıran tutucu dergilerle sert polemikler de yer alır.

Örneğin sosyalistleri “zehirli bir mikrop, anarşistlerin sütkardeşi” olarak tanımlayan İttihat Terakki yanlısı “Şuray-ı Ümmet” dergisine aynı şiddetle yanıt verilmiş, adı geçen derginin yazarı herzevekil (saçma sapan laflar eden) bir kişi olarak ilan edilmiştir.
İştirak’i çıkaranlar uluslararası sosyalist partilerle ilişki kurmuşlardır.

6. Sayıda Fransız Sosyalist Partisi’nin efsaneleşmiş lideri Jean Jaures’nin İştirak’ e yazdığı şu cevap mektubu yayımlanır:

“Paris 26 Şubat

Sizi bütün kalbimle tebrik eder, başarılarınızı dilerim. Her türlü yardım ve desteğe hazır olduğuma emin o/unuz. İstediğiniz bilgilerin verilmesi ve gerekli kitap ve dergilerin gönderilmesi için yanıtınızı beklerim. İsteğinize uyarak partimizin programını gönderdik. Metin, gayretli ve sebatlı olunuz. Sosyalizm daima dirençlilik ve ciddiyet ister. Türkiyeli kardeşlerimize selamlarımın iletilmesini rica ederim.
Jean Jaures”


2 Eylül 1326 (15 Eylül 1910) sayılı nüshada yeni kurulan “Osmanlı Sosyalist Fırkası”nın beyannamesi yayınlanır.

Derginin yazılarının çoğunu Baha Tevfik yazmasına karşın, dergide imzası görülmemektedir.

Ancak onun fikir arkadaşları olduğu bilinen A. Refik, Abdullah Hayri, Ferruh Niyazi ve Ahmet Nebil dergide kendi imzalarıyla yazmaktadır.

İştirak’te o dönemin genç edebiyatçıları Ali Canip ve Refik Halit’in şiir ve öykülerine de rastlanmaktadır.

İştirak’te çoğu naif içerikli şiirlere de sıkça tesadüf ediyoruz.

Bu şiirler “ruhsuz zenginlere” ithaf edilen bu şiirler aracılığıyla söz konusu kişiler eleştirilmekte veya Muallim Cudi imzalı “Amele Şarkısı”nda olduğu gibi işçileri hedef almaktadır.

Adres :
Telefon :
Fax :
E-Posta :
Yayınlayan Kurum / Matbaa :
Yayınlandığı Ülke :
Yayınlandığı Şehir :
Yayın Başlangıç Tarihi : 13 Şubat 1325 (26 Şubat 1909)
Yayın Bitiş Tarihi : 14 Teşrinievvel 1328 (27 Ekim 1912)
Yayın Sayı Adedi : 40
Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort